تاثیرات مثبت مدیتیشن در زندگی روزانه

مدت زیادی است که پژوهش‌های علمی شواهد کاملی را درباره تأثیرات مثبت مدیتیشن و فواید آن در زندگی روزمره افراد ارائه داده‌اند. درصورت انجام مدیتیشن به صورت مرتب می‌توانید به وضوح تغییرات حالات خلقی خود را ببینید و علاوه بر آن به فواید شگفت انگیز مدیتیشن پی ببرید.

مطالعات نشان می‌دهند که انجام مداوم مدیتیشن در میان افرادی که مشغولیت‌های ذهنی فراوانی دارند، می‌تواند مانند یک زنگ تفریح مفید برای زهنی پر مشغله و نگران باشد. تأثیرات مدیتیشن، لحظاتی با آرامش و سکوت و با گذشت زمان برای شما آشکار خواهد شد.همچنین خواهید فهمید که این روند تا چه اندازه می‌تواند در جنبه‌های گوناگون زندگی شما تأثیرات مثبتی داشته باشد.

در این سری از مجله دل کلینیک قصد داریم در ارتباط با تأثیرات مثبت مدیتیشن در زندگی روزمره و تغییراتی که عملکرد مغز شما را تغییر می‌دهند صحبت کنیم.

مدیتیشن

مدیتیشن را می توان مجموعه ای از تکنیک‌ها دانست که هدف آن تشویق به افزایش سطح آگاهی و توجه متمرکز است. مدیتیشن همچنین یک تکنیک تغییر آگاهی می‌باشد که نشان می‌دهد مزایای زیادی در بهزیستی روانشناختی را دارا می‌باشد.

در واقع این عمل به هزاران سال قبل برمی‌گردد. این عمل با سنت های مذهبی، به ویژه بودیسم همراه بوده است و تقریبا هر آیین، از جمله بودائیسم ، هندوئیسم ، مسیحیت ، یهودیت و اسلام از اقدامات مدیتیشن استفاده می‌کنند. در حالی که مدیتیشن غالباً برای اهداف مذهبی استفاده می‌شود، بسیاری از افراد آن را مستقل از هرگونه اعتقادات مذهبی یا معنوی انجام می‌دهند. مدیتیشن در سراسر آسیا مورد استفاده قرار می‌گرفت اما سرانجام در قرن بیستم راه خود را به سایر نقاط جهان باز کرد. طی دهه های 1960 و 1970 در غرب مورد توجه قرار گرفت و اغلب با فرهنگ مختلفی در ارتباط بود.

طی چند دهه گذشته، مدیتیشن همچنین در روش های مختلف درمانی از جمله کاهش استرس مبتنی بر آگاهی ذهن گنجانده شده است. رویکردی که شامل آگاهی ذهن و مدیتیشن برای کمک به افراد در کنار آمدن با استرس، افسردگی، اضطراب و سایر شرایط بهداشت روانی است.

انواع مدیتیشن

• مدیتیشن متمرکز

این مدیتیشن، شامل تمام تمرکز شما که بر روی یک شی خاص در صورتی که مغز شما هم در حال تنظیم همه چیزهای دیگر در اطراف شما می‌باشد. هدف این است که واقعاً هر چیزی را که بر آن تمرکز کرده اید، خواه نفس شما باشد،یا خواه یک کلمه خاص را تجربه کنید تا به وضعیت بالاتری از وجود برسید.

• مدیتیشن آگاهی ذهن

این مدیتیشن، شامل کاهش استرس مبتنی بر آگاهی ذهن و شناخت درمانی مبتنی بر آگاهی ذهن است. آگاهی ذهن می‌تواند موضوعات مختلفی مانند افسردگی را هدف قرار دهد، به این معنی که ممکن است تمرکز آن از تمرین به تمرین دیگر باشد. به طور کلی، این مدیتیشن شامل حالت آگاهی و درگیر شدن در لحظه فعلی و ایجاد خود باز آگاهی و پذیرش خود است.

• مدیتیشن حرکتی

اگر چه بیشتر افراد با شنیدن مدیتیشن حرکتی به فکر یوگا می‌افتند، اما این تمرین ممکن است شامل قدم زدن در جنگل، باغبانی  و سایر اشکال حرکت آرام باشد. این یک نوع فعال مراقبه است که در آن حرکت، شما را راهنمایی می‌کند.

مراقبه حرکتی برای افرادی که آرامش را در عمل می‌بینند و ترجیح می‌دهند ذهن خود را سرگردان کنند مناسب است.

• مدیتیشن تجسم

مدیتیشن تجسم نوعی تکنیک متمرکز بر افزایش احساس آرامش با تجسم صحنه ها یا تصاویر مثبت است.

با استفاده از این تمرین، مهم است که صحنه را به وضوح تصور کنید و از هر پنج حس استفاده کنید تا جزئیات بیشتر را اضافه کنید.

شکل دیگر مراقبه تجسم شامل تصور موفقیت در اهداف خاص است که هدف آن افزایش تمرکز و انگیزه است. بسیاری از افراد از مدیتیشن تجسم برای تقویت روحیه خود، کاهش سطح استرس و ایجاد آرامش درونی استفاده می کنند.

• مدیتیشن مهربانی

این نوع مراقبه برای تقویت احساس مهربانی و پذیرش، نسبت به خود و دیگران استفاده می شود.

این مراقبه به طور معمول شامل باز کردن ذهن برای دریافت عشق از دیگران و سپس ارسال یک سری آرزوهای خوب برای عزیزان، دوستان، آشنایان و همه موجودات زنده است.

از آنجا که این نوع مراقبه برای ارتقا عطوفت و مهربانی در نظر گرفته شده است، ممکن است برای کسانی که احساس خشم یا کینه دارند، ایده آل باشد.

چگونه مدیتیشن کنیم؟

1. یک مکان ساکت و خالی از حواس پرتی انتخاب کنید؛ تلفن، تلویزیون و سایر وسایلی که باعث حواس پرتی می‌شوند را خاموش کنید. اگر تصمیم به پخش موسیقی آرام دارید، چیزی آرام و تکراری انتخاب کنید.
2. یک محدودیت زمانی تعیین کنید؛ اگر به تازگی مدیتیشن را شروع کرده‌اید، ممکن است بخواهید به جلسات کوتاه تری که طول آنها حدود 5 تا 10 دقیقه است اکتفا کنید.
3. برنامه ای تعیین کنید؛ سعی کنید هر روز در یک زمان مشخص مدیتیشن کنید. به عنوان مثال چند دقیقه اول صبح را برای انجام این کار به صورت دائم انتخاب کنید.
4. به بدن خود توجه کنید و راحت باشید؛ به این معنا که بدانید، می‌توانید چندین دقیقه در یک زمان راحت بنشینید. برای مثال می‌توانید با پای ضربدری روی زمین یا صندلی بنشینید.
5. بر روی تنفس خود تمرکز کنید؛ نفس های عمیقی بکشید که شکم شما را گسترش داده و سپس به آرامی نفس خود را بیرون دهید. به احساسی که از هر نفس دریافت می‌کنید، توجه کنید.
6. بهافکار خود توجه کنید؛ هدف از مدیتیشن پاک سازی ذهن شما نیست. ذهن شما به ناچار سرگردان خواهد شد و به عوامل متعددی فکر خواهد کرد. هر وقت متوجه شدید کنترل افکارتان از دستتان خارج شده، توجه خود را به آرامی به نفس خود برگردانید. افکار خود را قضاوت نکنید یا سعی نکنید آنها را تجزیه و تحلیل کنید. ذهن خود را به سمت تنفس عمیق خود برگردانید.

تأثیرات مثبت مدیتیشن

• تأثیرات مثبت مدیتیشن بر استرس

بسیاری از افراد روزانه با نداهایی مداوم و نگران کننده در انتهای ذهن خود مواجه هستند و در بیشتر مواقع نیز به جای کنار آمدن با آن‌ها به افزایش این افکار مزاحم کمک می‌کنند.

بخشی در داخل مغز وجود دارد که به آن آمیگدال می‌گویند. کارکرد اولیه این بخش کمک به بقای انسان می‌باشد که در لحظات پر استرس تحریک می‌شود و با ترس و هیجان در ارتباط می‌باشد. زمانی که دل‌تان مانند سیر و سرکه می‌جوشد و از کوره در می‌روید یا حالت‌های هیجانی شدید به شما دست می‌دهد، تحت تأثیر فعالیت آمیگدال قرار گرفته‌اید؛ در این شرایط انجام مدیتیشن باعث می‌شود که در لحظه‌ی کنونی قرار بگیریم  با کنترل  استرس خود نسبت به شرایطی که داریم آگاه‌تر شویم و از هیجان‌های سطحی که ممکن است ما را به سمت انتخاب‌های اشتباه ببرد دور شویم. همچنین مدیتیشن به کاهش احساسات و افکار مزاحم کمک می‌کند.

میزان افسردگی، اضطراب و دردهای جسمانی را نیز کاهش خواهد داد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن در به خاطر آوردن اتفاقات خوب

حافظه فعال و حافظه کاری، یک سیستم شناختی با ظرفیتی محدود است که وظیفه نگه‌داری موقت اطلاعات موجود در جهت پردازش بر عهده دارد. برای مثال فرض کنید می‌خواهید برای خرید به فروشگاه بروید و لیستی از مواردی که می‌خواهید را در ذهن خود ثبت می‌کنید؛ این لیست فقط تا زمانی که به فروشگاه می‌روید و خرید خود را انجام می‌دهید در ذهنتان باقی خواهد ماند. آن بخش از حافظه که این اطلاعات را در خود نگه می‌دارد، همان حافظه کاری یا فعال می‌باشد.در نتیجه مدیتیشن باعث خواهد شد که ظرفیت حافظه کاری شما به اندازه‌ی قابل توجهی بیشتر شود.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن برای مهارت در سخنوری

سخنوری از مهارت‌هایی می‌باشد که بسیاری از افراد علاقه‌مند به یادگیری آن هستند تا در برخورد با افراد دیگر از آن استفاده کنند و ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دهند. سخنوریبه معنی توانایی پیدا کردن واژه‌‌های درست در زمان و مکان درست می‌باشد. در تحقیقی بر روی افرادی که تا کنون مدیتیشن را انجام نداده بودند ثابت شد، پس از انجام مدیتیشن مهارت‌های کلامی‌شان به صورت قابل توجهی بهبود پیدا کرد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن در تمرکز بالا

همانطور که می‌دانید، تکنولوژی با تمام خوبی‌هایی که برای جامعه و افراد دارد باعث شده که نتوانیم به خوبی تمرکز داشته باشیم؛ چرا که ذهن ما در هر لحظه در مقابل حجم بسیار زیادی از اطلاعات قرار می‌گیرد و تمرکز ما را مختل می‌کند. تحقیقات نشان داده است، آن دسته از افرادی که به انجام مدیتیشن عادت دارند در برخورد با صداهای خارجی مزاحم عملکرد متفاوت و بهتری دارند. زیرا حواس این افراد با ایجاد صداهای مزاحم در مقایسه با دیگر افراد کمتر پرت می‌شود. مدیتیشن با کنترل تمام عوامل مزاحم به تمرکز شما کمک خواهد کرد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن در افزایش توان مغزی

تمامی شیارهایی که سطح نیم کره‌های مغزی می‌بینید، برای افزایش سرعت ارتباط سلول‌های مغزی به وجود آمده‌اند؛ از آنجا که فضای جمجمه کوچک می‌باشد، این شیار‌ها به مغز کمک می‌کنند تا بتواند ظرفیت خود را بیشتر کند. شواهد علمی نشان داده است که میزان تشکیل چین خوردگی‌ها و شیارهای مغز بین افرادی که مدت طولانی مدیتیشن می‌کنند در مقایسه با افرادی که چنین تجربه‌ای ندارند بسیار بیشتر می‌باشد.

جالب است بدانید که بین میزان این چین خوردگی‌ها و تعداد سال‌هایی که مدیتیشن انجام می‌دهید، رابطه مستقیمی وجود دارد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن برای توانمندی در حل مسئله

مهارت حل مسئله یکی از مهارت‌های ضروری در زندگی می‌باشد. زمانی که شما درگیر یک مشکل می‌شوید و یا دچار یک بحران هستیم به ما کمک خواهد کرد تا به شکل درستی انتخاب کنیم و تصمیم اشتباهی نگیریم. زمانی که در چنین شرایطی قرار می‌گیرید، مغز شما سعی می‌کند بر روی موارد مهم‌تر تمرکز کند و موارد بی اهمیت را کنار بگذارد. برای مثال زمانی که شما در یک مهمانی شلوغ نشسته‌اید و در حال صحبت با دوست خود هستید، مغز شما صدای محیط را کم می‌کند و باعث می‌شود تمرکزتان روی صدای گوینده‌ای که دوست شماست باشد. مطالعات متعددی نشان داده است که افرادی که مدیتیشن می‌کنند و زمانی با مشکلی مواجه می‌شوند و مغزشان باید با مهارت خود مسائل مهم و غیر مهم را از هم تفکیک کند، عملکرد بهتری دارند. دلیل این عملکرد بهتر این است که مدیتیشن استرس را کاهش می‌دهد و  دید بهتری به افراد خواهد داد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن در شکوفایی خلاقیت

طبق یک آزمایش در نشریه هاروارد بیزینس که ارتباط بین تمرین‌های مدیتیشن و بروز خلاقیت را بررسی کرده است نشان داد که 10 تا 12 دقیقه مدیتیشن کافیه تا خلاقیت افراد افزایش پیدا کند. افرادی که در این آزمایش قرار داشتند، توانستد ذهن خود را پاک کنند تا بر روی کارهایی که در حال انجام آن هستند تمرکز بیشتری داشته باشند و در نهایت به راه حال‌های بهتری برسند. مدیتیشن می‌تواند ایده‌ها را مستقیما در مغز شما به جریان می‌اندازد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن برای پیروزی در برابر غم

مدیتیشن می‌تواند به اندازه دارو‌های ضد افسردگی برای افراد مفید باشد. حدود 74% از افرادی که دچار افسردگی بودند پس از 4 ماه مدیتیشن، حال روحی آن‌ها به اندازه‌ای بهتر شد که مصرف داروهای ضد افسردگی را قطع کردند. حتی اگر شما افسرده نیستید و دارویی مصرف نمی‌کنید، باید بدانید که مدیتیشن به داشتن حال خوب شما کمک می‌کند و تأثیر زیادی بر روی افزایش نشاط و شادی شما خواهد شد.

• تأثیرات مثبت مدیتیشن در کاهش فشار خون

افرادی که مدیتیشن انجام می‌دهند فشار خون پایینی دارند؛ افرادی که به صورت مداوم مدیتیشن می‌کنند، سطح استرس پایین‌تری دارند و دلیل اصلی آن سطح پایین هورمون‌های مرتبط با استرس می‌باشد. این هورمون‌ها در صورت افزایش به تورم بدن و سایر مشکلات جسمانی از قبیل افزایش فشار خون می‌انجامند.

سخن آخر

اگر بهانه‌ی اصلی شما برای انجام ندادن مدیتیشن مشغله فراوان و نداشتن زمان کافی می‌باشد، باید بدانید که در میان افرادی که مشغولیت‌های بیشتری دارند همانطور که اشاره شد، مدیتیشن به دلیل کاهش استرس، افزایش تمرکز و حتی ایجاد توانایی‌ها، تأثیر خیلی زیادی بر روی عملکرد افراد دارد. در نتیجه به جای تبدیل شدن به یک آدم آهنی و با داشتن مشغله زیاد در محل کار یا در منزل با مدیتیشن، لحظاتی برای خودتان داشته باشید و از چنگ استرس‌ها رها شوید.

نترسید و از منطقه راحتی خود خارج شوید. انواع مختلفی از مدیتیشن را امتحان کنید؛ معمولاً  در ابتدا با کمی آزمایش و خطا مواجه می‌شوید که ممکن است به طول انجامد، تا زمانی که یکی از موارد مناسب را پیدا کنید.

یکی از متخصصان در زمینه مدیتیشن می‌گوید: ” قرار نیست مراقبه یک چیز اجباری باشد. ” اگر ما آن را مجبور کنیم، پس این کا برای ما یک کار طاقت فرسا خواهد شد. تمرین ملایم و منظم و پایدار آن باعث پشتیبانی و لذت بخش شدن زندگی می‌شود.

خودتان را به سوی احتمالات بکشانید. اگر روشی برای شما مناسب نبود و تأثیری در زندگی شما نداشت، روشی دیگر را امتحان کنید.