خانواده درمانی و تاثیرات مثبتش

وجود اختلافات در خانواده ها طبیعی است اما گاهی این مشکلات حالت فرسایشی به خود می گیرند و آنجاست که خانواده درمانی نیاز می شود. همچنین در نظر داشته باشید تراپی خانواده لزوما برای زمان بحران نیست. همه ما زندگی خود را در یک خانواده شروع می کنیم، ممکن است شکل این خانواده ها و ترکیبشان با هم فرق کند اما همه آنها خانواده تلقی می شود، اینکه دوران رشد ما در چه خانواده ای باشد اهمیت دارد، شاید مهمترین تاثیر را در سرنوشت یک شخص همین محیط خانواده ایفا کند.

از آنجایی که روابط تاثیر مستقیمی بر روی سلامت روان ما دارد، بنابراین خانواده درمانی می تواند راه حل خیلی از مشکلاتی باشد که ما در زندگی با آنها رو به رو هستیم.

اما آیا واقعا تاثیر مثبت دارد؟ آیا مراجعه خانوادگی به کلینیک روانشناسی مرسوم است؟ هزینه های خانواده درمانی چقدر است؟ این سوالاتی است که معمولا قبل از مراجعه در ذهن خانواده ها است، ما سعی می کنیم در ادامه مقاله به این سوالات بپردازیم.

خانواده درمانی چیست؟

خانواده درمانی فرایند روان درمانی ای است که به خانواده ها کمک می کند تا به حل و بررسی مشکلاتی که در خانواده است بپردازند، این فرایند می تواند به تک تک اعضای خانواده کمک کند تا ارتباط بهتری با هم داشته باشند، تعارضات داخل خانواده را کاهش دهند، با بهبود روابط، خانواده درمانی می تواند محیط دلگرمی در خانه ایجاد کند.

البته خانواده درمانی به این معنی نیست که همه ی خانواده درگیر این فرایند شوند، بستگی به مشکل و نظر متخصص باید در این خصوص تصمیم گرفت.

برخی از اهداف اولیه خانواده درمانی ایجاد محیط خانه بهتر، حل مسائل خانوادگی و درک مسائل منحصر به فردی است که ممکن است یک خانواده با آن مواجه شود.

هدف خانواده درمانی چیست؟

عبارتی از کنفوسیوس نقل است که خوبه اینجا مطرح کنیم:

برای نظم دادن به جهان، ابتدا باید ملت را سامان دهیم. برای نظم دادن به ملت، ابتدا باید خانواده را سامان دهیم. برای نظم بخشیدن به خانواده، ابتدا باید زندگی شخصی خود را پرورش دهیم. ابتدا باید قلبمان را درست کنیم.

کنفوسیوس

هدف خانواده درمانی، کمک به اعضای خانواده در بهبود ارتباطات، حل مشکلات خانوادگی، درک و رسیدگی به موقعیت های ویژه خانوادگی (به عنوان مثال مرگ، بیماری جدی جسمی یا روحی، یا مسائل مرتبط با کودکان و نوجوانان) و ایجاد یک محیط امن درخانه با عملکرد و روابط بهتر است. گاهی اوقات برای عضوی از خانواده مشکلی بوجود می آید و ما ناخودآگاه با رفتار خود یا به مشکل دامن زده و باعث مشکلی بزرگ تر می شویم و یا از پیدا کردن راه حل باز می مانیم و همه چیز را بدست زمان می سپاریم. اینجاست که مشاوره خانوادگی می تواند کمک بزرگی برای تمامی اعضای خانواده باشد. مثلا برای خانواده های دارای یک عضو که یک بیماری جسمی یا روانی جدی دارند، خانواده درمانی می تواند خانواده ها را در مورد این بیماری آموزش دهد و مشکلات مربوط به مراقبت از فرد را برطرف کند. برای کودکان و نوجوانان، خانواده درمانی معمولاً در مواردی مورد استفاده قرار می گیرد که کودک یا نوجوان دارای اضطراب یا اختلال خلقی باشد که باعث اختلال در کارکرد خانواده و اجتماعی آنها می‌شود.

تراپی خانواده به طور کلی توسط یک درمانگر یا تیم درمانی انجام می شود که در تکنیک های خانواده و گروه درمانی تخصص دارند و با تجربه هستند. به طور معمول، این روش درمان برای رفع یک مشکل خاص مانند نوجوان مبتلا به یک اختلال روانشناختی یا سازگاری با مرگ در خانواده آغاز می شود. با این حال به طور مکرر، جلسات درمانی برگزار می شود و مشکلات دیگری هم که ممکن است در خانواده وجود داشته باشد برای مثال مشکلات ارتباطی پیدا می شود. در یک جلسه درمانی، درمانگران به دنبال تجزیه و تحلیل روند تعامل و ارتباطات خانوادگی به عنوان یک کل هستند و با اعضای خانواده به طور خاص طرف نمیشوند. به این معنی که شخص خاصی مد نظر نیست و هدف در نهایت بهبود روابط خانواده است.

انواع خانواده درمانی

این روش درمانی انواع مختلفی دارد که بر اساس مشکل و نظر متخصص از هر کدام می شود بهره برد، که به شرح زیر هستند :

خانواده درمانی سیستمیک

این رویکرد درمانی خانواده را به عنوان یک واحد در نظر می گیرد که در آن اعمال هر یک از اعضا بر سایر افراد خانواده تأثیر می گذارد و بر کل خانواده تأثیر می گذارد.

هدف خانواده درمانی سیستماتیک درک فرآیندهای خانواده، نحوه تأثیرگذاری آنها بر افراد و چگونگی تغییر آنها در طول زمان – با هدف بهبود تعاملات خانوادگی است.

خانواده درمانی ساختاری

خانواده درمانی ساختاری که توسط سالوادور مینوچین در دهه 1960 ابداع شد، مبتنی بر این ایده است که نگرانی های عاطفی و رفتاری در کودکان و نوجوانان اغلب به ساختارهای ناکارآمد خانواده مرتبط است. درمان بر درک مرزها و زیرسیستم‌های درون یک خانواده متمرکز است تا همه بتوانند به روش‌های سازنده‌تری تعامل داشته باشند. همچنین بر ایجاد مرزهای مناسب و تقویت روابط بین اعضای خانواده تمرکز دارد.

خانواده درمانی استراتژیک محدود

این رویکرد درمانی به طور کلی به حدود 12 جلسه محدود می شود. هدف شناسایی و بازسازی تعاملات خانوادگی است که منجر به رفتار مشکل ساز یک کودک، نوجوان یا بزرگسال جوان می شود.

درمانگر احتمالاً بر تقویت الگوهای مثبت و ایجاد تغییراتی در رفتارهای خانواده تمرکز خواهد کرد که برای یک جوان در بحران مفید نیست.

درمانگر همچنین احتمالاً تمارین های خانگی را برای ارزیابی و تنظیم روش های ارتباط خانواده تعیین می کند.

ارتقا دانش سلامت روانی

تراپی خانوادگی اغلب شامل فرصت هایی برای یادگیری بیشتر در مورد شرایط سلامت روانی است که بر روابط خانوادگی تأثیر می گذارد، همراه با درمان های مبتنی بر شواهد برای این شرایط. یک مطالعه کوچک در سال 2018 نشان داد که آموزش یک خانواده نحوه عملکرد کل خانواده را بهبود می بخشد. یک مطالعه قدیمی‌تر در سال 2006 نشان داد که وقتی خانواده‌ها شرایط سلامت روان را بهتر درک می‌کنند و بهتر می‌توانند از یکدیگر حمایت کنند، افراد مبتلا به شرایط سلامت روان اغلب چشم‌انداز بهتری دارند، از جمله عود کمتر.

خانواده درمانی به معنی علمی

خانواده درمانی براساس تئوری سیستمهای خانوادگی استوار است، که در آن خانواده به عنوان یک ارگانیسم زنده در نظر گرفته می‌شود، تراپی خانواده برای ارزیابی اعضای خانواده بر حسب موقعیت یا نقش آنها در کل سیستم استفاده می کند.با تغییر نحوه کار سیستم به جای تلاش برای رفع یک عضو خاص، مشکلات با آنها درمان می‌شوند.

ارتباطات سه گانه نظریه سیستم های خانواده معتقد است که روابط عاطفی در خانواده ها معمولاً مثلثی است. هر زمان که دو عضو در سیستم خانواده با یکدیگر مشکل داشته باشند ، یک عضو سوم را به عنوان راهی برای تثبیت روابط خود “مثلث می کنند”. مثلث های موجود در یک سیستم خانوادگی معمولاً به شکلی در هم تنیده می شوند که تعادل خانواده را حفظ می کند. مثلث های خانوادگی مشترک شامل کودک و والدین او می شود.

در اوایل دهه 2000 ، یک تئوری جدید سیستم ، چند سیستم درمانی (MST) ، در تراپی خانواده به کار رفته است که بیشتر اوقات برای خانواده های که کودکان و نوجوانان با اختلالات عاطفی جدی داشتند موثر بود.MST اغلب به عنوان “رویکرد سیستم های زیست محیطی خانواده” شناخته می شود زیرا محیط زیست خانواده را مشاهده می کند ، متشکل از سیستم های مختلفی که خانواده و کودک با آنها تعامل دارند (به عنوان مثال خانه ، مدرسه و جامعه). مطالعات بالینی متعددی نشان داده است که MST باعث شد روابط خانوادگی بهبود پیدا کند و کاهش علائم روانپزشکی در نوجوانان و مصرف مواد ، افزایش حضور در مدرسه و کاهش میزان بازداشت مجدد برای نوجوانان را به دنبال داشته است.

تراپی خانواده میتواند متشکل از روانپزشک ، زوج درمانگر هم باشد. آنها معمولاً با برنامه ریزی یک سری مصاحبه با اعضای خانواده از جمله فرزندان خردسال و برای درمان ارزیابی می کنند. این فرایند به پزشک اجازه می دهد تا دریابد که چگونه هر یک از اعضای خانواده مشکل را می بیند ، و همچنین برداشت های او از عملکرد خانواده را شکل می دهد. انواع روش های درمانی به طور معمول به دنبال سطح و انواع احساسات بیان شده ، الگوهای تسلط و تسلیم شدن ، نقش های اعضای خانواده ، سبک های ارتباطی و مکان مثلث های عاطفی هستند. آنها همچنین توجه دارند که آیا این الگوهای سفت و سخت یا نسبتاً انعطاف پذیر هستند یا خیر.

تاثیر خانواده درمانی در افسردگی

در بسیاری از خانواده ها اضطراب و افسردگی ریشه دوانده، پس در نظر داشته باشید این روند درمانی کمک می کند تا محیط خانواده را امن و سلامت تر بشود.

همانطور که بیماری های جسمی گاهی مسبب هم می شوند، در خصوص بیماری های روانی هم به همین شکل است، اگر برای بهبودی یک تلاش کنید، نتایج مثبت در باقی زمینه ها هم می بینید.

نتیجه گیری در خصوص خانواده درمانی

خانواده درمانی راهی برای شما و خانواده تان است تا یاد بگیرید چگونه روابط خانوادگی سالم را حفظ کنید، ارتباط موثری با اعضای خانواده داشته باشید و برای حل مشکلات خانوادگی به طور مشترک کار کنید. این نوع درمان منحصر به فرد است، زیرا مشکلات از دریچه ای گسترده تر و به عنوان بخشی از سیستم پیچیده خانواده مشاهده می شوند. این دیدگاه به خانواده‌درمانگران اجازه می‌دهد تا به خانواده‌ها کمک کنند تا ریشه مشکلات خود را پیدا کنند و بهبودی را برای همه اعضای خانواده تسهیل می‌کند، خواه این مشکل مربوط به سوء مصرف مواد یا اعتیاد، اختلالات سلامت روان، شرایط غیرمنتظره یا وخیم باشد، یا فقط استرس معمولی روزمره. همه ما گاهی اوقات به کمک احتیاج داریم.