نگاه کردن به رشد فرزند عزیزتان میتواند یکی از قشنگ ترین و لذت بخش ترین بخش های والدین بودن باشد. یادگیری نحوه نگرش فرزندتان به جهان، آموزش مهارت های جدید به فرزندتان و راهنمایی او زمانی که او آن ها با احساسات جدیدشان آشنا می‌شوند، همه بخش زیبایی از والدین بودن است، اما گاهی هم آسان نیست. گاهی نیاز به انتخاب های سخت است و گاهی هم بین چند انتخاب می‌مانیم. مشاوره کودک اینجاست که به کمک شما میآید. اینجاست که روانشناسی کودک میتواند به شما کمک کند تا بتوانید بهترین تصمیم را برای کودک خود بگیرید.
همانطور که کودک شما رشد میکند، مراحل مختلفی را از کودکی تا بزرگسالی طی میکند. عوامل محیطی، ژنتیکی و فرهنگی میتوانند بر رشد کودک و سرعت پیشرفت آنها از یک مرحله به مرحله دیگر تأثیر بگذارند. همچنین بسیاری از اختلال ها میتواند ریشه در کودکی داشته باشد و هرچه که زودتر بتوانید آن ها را تشخیص دهید، به سلامت روان کودک خود کمک کرده اید.
برای کودکان بسیار سخت است که آنچه را که در سر می‌گذرانند توضیح دهند، چه برسد به اینکه بخواهند آن ها را تحلیل هم بکنند و به نتیجه برسند. اینجاست که روانشناسی کودک به شما کمک میکند تا بتوانید اطلاعات مهمی را در رابطه با سلامت ذهنی، جسمی، شناختی و عاطفی کودکتان پیدا کنید و همچنین از این اطلاعات برای بهتر شدن رشد فرزند عزیزتان استفاده کنید.
مشاوره کودک به زبان ساده
به زبان ساده مشاوره کودک در حقیقت از این روانشناسی کودک بهره می‌گیرد تا بتواند به شما در این مراحل کمک کند. اگر توضیح طولانی تری در این رابطه بخواهید، روانشناسی کودک مطاله رشد دوران کودکی است. روانشناسان کودک چگونگی تعامل کودکان با والدین را مشاهده می‌کنند تا بتوانند رشد و توسعه ذهنی آن ها را متوجه بشوند و در نهایت به آن کمک کنند.
چه نوع درمانی برای اختلالات روانی در کودکان مؤثرتر است؟
برای رایج‌ترین اختلالات دوران کودکی، مانند بیش فعالی یا ADHD، اختلالات رفتاری، اضطراب یا افسردگی، معمولا درمان های شناختی رفتاری یا CBT استفاده می‌شود. البته ممکن است در مشاوره کودک روش های دیگری نیز استفاده بشود و متاسفانه اطلاعات محدودی در این زمینه وجود دارد که در هر نوع از اختلال چه روشی جواب میدهد. بنابراین بسیار مهم است که شما بتوانید یک روان درمانگر متخصص پیدا کنید، تا بتواند از تجربه خود برای انتخاب روش درمان استفاده کند.
نمونه ای از انواع روش های درمانی در روانشناسی کودک
بر اساس شواهد علمی اخیر، به نظر می‌رسد که درمان های زیر میتواند نتیجه مطلوبی داشته باشد:
آموزش والدین در مدیریت رفتارشان با فرزند معمولا در موارد زیر جواب میدهد:
- بیش فعالی
- رفتار های مخرب کودکان
مشاوره کودک و رفتار درمانی کودک در موارد زیر میتواند مفید باشد:
- بیش فعالی
- رفتار های مخرب کودکان
- غم و اندوه
درمان شناختی-رفتاری برای موارد زیر جواب میدهد:
- رفتار های مخرب کودکان
- افسردگی در کودکان
- وسواس فکری
- اضطراب و استرس کودکان
- PTSD
انواع دیگر درمان ها هم ممکن است برای نوجوانان اث داشته باشد. برای مثال:
- نوجوانانی که مبتلا به اختلال رفتار مخرب هستند ممکن است به خوبی به خانواده درمانی پاسخ دهند و تاثیر خوبی بگیرند. این رویکرد به معنای این است که افراد خانواده باهم در جلسات مشاوره حاضر می‌شوند و سپس تمرکز روی این است که مهارت های ارتباطی بهتر شود و همچنین مشکلاتی که بین اعضای خانواده است تا جای ممکن حل شود.
- نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است به خوبی به روان درمانی فردی پاسخ دهند، رویکردی که در آن درمانگران به نوجوانان کمک می‌کنند تا راه هایی را برای مدیریت مشکلاتشان و مشکلات روابطشان یاد بگیرند.
سایر رویکردهای درمانی نیز ممکن است مؤثر باشند، اما به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته اند و هنوز کسی مطمئن نیست که چقدر کارایی دارند. اطلاعات در مورد اینکه چه رویکردی برای کدام خانواده بهتر است نیز هنوز محدود است.
چرا مشاوره کودک اهمیت دارد؟
همه می‌خواهند فرزندشان رشد سالمی داشته باشد، اما همیشه مشخص نیست که رفتار کودک یک رشد طبیعی است و یا ناهنجاری و مشکلی در روند رشد کودک وجود دارد. روانشناسان کودک میتوانند به شما در حل این مشکل کمک کنند. آنها میتوانند رفتار کودک را درک کرده و با توجه به دانش و تجربه ای که دارند، الگوهای روانشناختی عادی و غیرعادی کودک را تشخیص دهند. نتیجه این است که میتواند به والدین کمک کند تا بفهمند چگونه میتوانند به بهترین شکل با کودک خود ارتباط برقرار کنند و با او تعامل کنند، به کودکشان برای مدیریت احساسات مختلف کمک کنند و در نهایت به پیشرفت و شکوفایی فرزندشان در هر مرحله از زندگی کمک کنند. این موضوع میتواند تاثیر زیادی در آینده فرزند داشته باشد.
روانشناسان کودک همچنین میتوانند رفتارهای غیرعادی را خیلی زود تشخیص دهند. این کاری است که گاهی برای پدر و مادر ها بسیار سخت است. روانشناسی کودک میتواند به شناسایی ریشه مشکلات و اختلالات مانند مشکل در یادگیری، بیش فعالی کودک و یا اضطراب کودک کمک کنند و به کودکان کمک کند تا از آسیب ها و مشکلات اولیه دوران کودکی عبور کنند، تا برای آنها به مشکلی بزرگ در بزرگسالی تبدیل نشود. مشاوره کودک همچنین میتواند به پیشگیری، ارزیابی و تشخیص اختلالات روانی و اختلالات یادگیری، تاخیر در رشد و یا شرایطی مانند اوتیسم هم کمک کند.
در مشاوره کودک چه اتفاقی می‌افتد؟
در ابتدا، درمانگر با شما و فرزندتان ملاقات میکند تا صحبت کنید. در مشاوره کودک رواندرمانگر سؤال خواهد کرد و گوش خواهد داد. این موضوع به او کمک میکند تا در مورد فرزند شما و مشکلی که با آن مواجه است بیشتر اطلاعات پیدا کند. بعد از آن رواندرمانگر به شما خواهد گفت، که چه کمکی از او بر میآید.
در صورتی که نیاز به جلسه های دیگری باشد، فرزند شما به جلسات درمانی بیشتری می‌رود. در روانشناسی کودک روش های مختلفی برای جلسات وجود دارد. مهم ترین آنها چهار مورد زیر است:
صحبت کردن. صحبت کردن یکی از سالم ترین راه ها برای بیان احساسات است. این مورد برای کودکان هم صادق است. اتفاقا کودکان گاهی میتوانند با بیان خود احساسات را انتقال دهند. بنابراین برای کسی که خوب گوش میدهد ممکن است این صحبت های بنظر ساده معانی بسیار مختلفی داشته باشد.
انجام برخی فعالیت ها و بازی ها. درمانگران گاهی از برخی فعالیت ها استفاده می‌کنند تا در مورد احساسات کودک به او آموزش دهند. رواندرمانگران در جلسات مشاوره کودک ممکن است برای یادگیری از بچه ها بخواهند که نقاشی بکشند یا بازی کنند. در روانشناسی کودک این نوع از بازی ها و فعالیت ها میتواند بسیار آموزنده باشد. برای مثال نفس عمیق کشیدن میتواند یک روش برای کم کردن استرس باشد و این موضوع را می‌توان به خوبی از طریق بازی به کودک آموزش داد.
تمرین مهارت های جدید. درمانگران به کودکان کمک می‌کنند تا با تمرین، یک مهارت را بیاموزند و آن مهارت را باز تمرین کنند تا در ذهن آنها جا افتاده و باعث شود که کودکان بتوانند از آن مهارت استفاده کنند. در مشاوره کودک ممکن است برای مثال از بازی های مختلفی در این راستا استفاده شود. برای مثال بازی هایی که در آن بچه ها باید برای اینکه نوبتشان شود صبر کنند، خودشان را کنترل کنند، صبور باشند، برخی دستورالعمل ها را دنبال کنند، خوب گوش دهند، به یک دیگر کمک کنند و چیزهایی که یاد گرفتند را به اشتراک بگذارند، دوباره و دوباره تلاش کنند، و یا حتی گاهی با شکست مواجه شوند. تمام این موارد مهارت هایی هستند که بعد ها در زندگی به آنها ممکن است بیش از هر مهارت دیگری کمک کند و برای مثال باعث شود زمانی که شکست خورده شکست را بپذیرد و دوباره برای موفقیت تلاش کند.
آموزش مهارت حل مسئله. در مورد کودکان و به خصوص نوجوانان افزایش مهارت حل مسئله کمک میکند. درمانگران با کودکان در رابطه با مشکلات آنها سوال می‌کنند، مشکلاتی که ممکن است در خانه و یا در مدرسه باشد. سپس به او کمک می‌کنند تا بتواند با این مشکلات و مسائل کنار بیاید و خودش مسائل و مشکلاتش را حل کند.
چه مدتی برای مشاوره کودک نیاز است؟
به این سوال می‌توان به راحتی پاسخ داد. زیرا که این مدت زمان بستگی به اهدافی دارد که شما و درمانگر کودک دارید. اما این زمان را معمولا رواندرمانگر بسته به اهداف و اینکه با چه موردی مواجه است، تخمین بزند. اغلب اوقات، این نیاز هفته ای یک بار و به مدت چند ماه است.
چگونه والدین میتوانند در طول مشاوره کودک به روند درمان کمک کنند؟
شما میتوانید کارهایی انجام دهید که به فرزندتان کمک کنید تا بهترین نتیجه را از درمان و مشاوره کودک بگیرد. این کار ها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درمانگر متخصص پیدا کنید که شما و فرزندتان با آن احساس راحتی میکنید، و به او اعتماد دارید. این موضوع خیلی مهم است زیرا میتواند به تنهایی باعث موفقیت و یا شکست روند درمان شود. فرزندتان را به همه قرار ملاقات ها ببرید. تغییر زمان می‌برد اما آینده فرزندات ارزشش را دارد. برای یادگیری مهارت های جدید و حفظ آنها، نیاز است که در تمامی جلساتی که رواندرمانگر لازم می‌داند شرکت کنید.
- خودتان هم با درمانگر فرزندتان ملاقات کنید. بپرسید وقتی مشکلی در خانه پیش آمد چطور باید رفتار کنید. بپرسید که چه رفتاری متناسب با کودکتان است و در مورد مشکلاتی که ممکن است خودتان حس کنید و یا با کودکتان داشته باشید با رواندرمانگر بحث کنید و از او سوال کنید.
- کتاب بخوانید و اطلاعات کسب کنید. همین که در حال حاضر مشغول خواندن این مقاله هستید، نشان میدهد که والدین مسئولی هستید، که به فکر آینده فرزندش است. این موضوع خوب است. هرچقدر در مورد فرزند خود مطالعه کنید، به رشد او کمک کرده اید. بنابراین میتوانید از کتاب هایی که در زمینه روانشناسی کودک و یا تربیت فرزند هستند استفاده کنید و بیشتر مطالعه کنید.
- با فرزندتان وقت بگذرانید. با هم بازی کنید، آشپزی کنید، بخوانید و بخندید. این کار را هر روز انجام دهید، حتی اگر فقط برای چند دقیقه باشد. هیچ کس نمیتواند جای شما را برای فرزندتان پر کند. بنابراین به خاطر داشته باشید که مهم ترین نقش را برای فرزندتان شما بازی میکنید. یادتان نرود که اهمیت بازی با کودکان بسیار بالاست و می تواند به آنها در روند رشدشان کمک کند.
- والدین صبوری باشید. از کلمات محبت آمیز استفاده کنید، حتی زمانی که نیاز به اصلاح فرزندتان دارید. عشق را به او نشان دهید. وقتی فرزندتان کار خوبی میکند، تمرین هایش را انجام میدهد و یا سخت تلاش میکند او را تحسین کنید. این موضوع به رشد فرزندتان کمک میکند.
روانشناسی و مشاوره کودک در دل کلینیک
روانشناسی کودک یکی از شاخه های مهم سلامت خانواده است. روانشناسی کودک به والدین کمک میکند تا بتوانند فرزندشان را در مراحل پیشرفت یاری دهند و به پزشکان هم نگاه عمیق‌تری به سلامت روان و چالش‌های احتمالی که کودک با آن مواجه است میدهد.
اگر نگران سلامت روان و رشد کودک خود هستید، میتوانید با دل کلینیک تماس بگیرید. در کلینیک تخصصی روانشناسی دل رواندرمانگران متعدد گرد هم آمده اند تا بتوانند در مجموع خدمتی برای بالابردن سلامت روان جامعه انجام دهند. سلامت روان کودکان قطعا بخش مهمی از سلامت روان جامعه است زیرا میتواند آینده سلامت روان را در کشور تعیین بکند. بنابراین در بین متخصصان کلینیک روانشناسی دل متخصصان کودک مجربی هستند که میتوانند به شما در این امر کمک کنند.