فوبیا (Phobia) در لغت به معنای هراس می باشد، و یک ترس است اما ترسی بیشتر از حالت عادی. فوبیا یک ترسی است به دور از واقعیت، شدید و مضمن که می­تواند از یک جسم خاص، از یک موقعیت و یا یک موجود مثل یک حیوان باشد. فوبیا یک اختلال از نوع اختلال اضطراب است. شخصی که دارای فوبیا است ممکن است سعی کند از چیزی که این ترس را ایجاد می کند دوری کند و یا در مواجهه با آن اضطراب و کلافگی شدیدی را تحمل کند. گاهی اوقات این فوبیا قابل تحمل است و می‌توان صرفا با راهکار هایی ساده با آن کنار آمد. اما گاها هم واقعا نیاز به درمان فوبیا حس می‌شود و فوبیا فرد را از زندگی عادی دور می‌کند. اما خبر خوب این است که درمان فوبیا معمولا جواب می‌دهد.

به دلیل اینکه فوبیا و درمان فوبیا مبحث بسیار گسترده ایست، ما تصمیم گرفتیم که برای شما لیستی از عناوین این صفحه درست کنیم تا با کلیک بر روی آن بتوانید سریع تر به مطلب مورد نظر خورد دست پیدا کنید.

• چه زمانی نیاز به درمان فوبیا حس می شود
• علت فوبیا
• علائم فوبیا
• نمونه هایی از فوبیا که نیاز به درمان دارند
• انواع فوبیا
• انواع درمان فوبیا

ترس معمولا در زندگی ما مفید است و یک ابزاری برای محافظت از خودمان در برابر خطر های خارجی است اما فوبیا چیست ؟ فوبیا در حقیقت یک ترس بیش از حد و غیرمنطقی در واکنش به یک موضوع خارجی است. اگر به فوبیا مبتلا باشید، ممکن است وقتی با منبع ترس خود روبرو می شوید احساس بسیار شدید و عمیق ترس و وحشت را تجربه کنید. این نوع از ترس می تواند از مکان، موقعیت یا حتی یک شکل خاص باشد. ممکن است فکر کنید فوبیا شباهت به اضطراب دارد. فرق فوبیا و اضطراب این است که فوبیا معمولا به یک موقعیت یا چیز خاص ارتباط دارد اما اضطراب بیشتر جنبه عمومی دارد.

فرد چه زمانی نیاز به درمان فوبیا دارد؟

اینکه فوبیا نیاز به درمان دارد و یا چقدر نیاز به درمان فوری فوبیا حس می شود به تاثیر آن بستیگ دارد. تأثیر فوبیا می تواند گاهی صرفا آزاردهنده باشد و گاهی هم فلج کننده زندگی و باعث ناتوانی های جدی. جالب این است که افراد مبتلا به فوبیا اغلب متوجه می شوند که ترس آنها غیر منطقی است، اما قادر به انجام کاری برای مقابله با آن نیستند و حتی گاهی اوقات برای ابراز این ترس خجالت هم می­کشند زیرا حس می­کنند ترس آنها غیرمنطقی و غیرقابل قبول است. این است که ممکن است این ترس بر روی زندگی آنها تاثیرداشته باشد. چنین ترس هایی می تواند در کار، زندگی، مدرسه و حتی روابط شخصی تداخل ایجاد کند. به همین دلیل درمان فوبیا برای این نوع از افراد که تاثیر آن را در جنبه های متفاوتی از زندگی خود می‌بینند ضروری به نظر می­رسد.

به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. تخمین زده می شود 19 میلیون آمریکایی دارای یک فوبیا باشند که در برخی از مسائل زندگی آنها مشکل ایجاد می کند. اگر ترسی دارید که مانع راحتی زندگی شما می شود، حتما باید از یک روان درمانگر خوب کمک بگیرید.

علت فوبیا چیست؟

عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند از علت های به وجود آمدن فوبیا باشند. معمولا ترس می­تواند از تجربه ای ناخوش آیند هم نشات بگیرد. کودکانی که خویشاوند نزدیک با اختلال اضطرابی دارند در معرض خطر فوبیا بیشتر قرار دارند. تجربه های تخل و بد مانند حوادث ناراحت کننده مثل مشاهده غرق شدن فرد و … می تواند فوبیا ایجاد کند. قرار گرفتن در معرض فضاهای محدود، ارتفاعات بسیار زیاد و گزش حیوانات یا حشرات همگی می تواند یکی ازمنابع فوبیا باشد.

افراد  تحت درمان های خاص و یا بیماری های زمینه ای شدید هم اغلب می­توانند راحت تر به فوبیا دچار شوند. سو مصرف مواد مخد و افسردگی نیز با فوبیا ارتباط دارد.

علائم فوبیا

تشخیص فوبیا برای کسی که اطلاع دارد فوبیا چیست معمولا بسیار راحت است و معمولا کمتر می­شود به دنبال علائم خاصی در فرد برای تشخیص فوبیا بود. همین که شخص ترس شدیدی از یک موضوع داشته باشد معمولا به تنهایی برای تشخیص اختلال فوبیا کافیست. البته فوبیا می­تواند منجر به بیماری های جدی تر هم بشود. مانند اسکیزوفرنی. در اسکیزوفرنی، افراد دچار توهم بینایی و شنوایی، هذیان و پارانویا.

شایع ترین و معمول ترین نتایج فوبیا در مواجهه با منشا ترس حمله پانیک است. از ویژگی های پانیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی نفس
• ضربان قلب یا تپش قلب
• فشار خون بالا
• تعریق زیاد
• ناتوانی در صحبت کردن
• خشک شدن دهان
• درد یا گرفتگی قفسه سینه
• ناراحتی معده
• احساس نگرانی از یک اتفاق قریب الوقوع
• احساس خفگی
• لرزیدن
• سرگیجه یا سبکی سر
• حالت تهوع

البته در نظر داشته باشید که نیاز نیست حتما به حملات پانیک برسید و یا آن را تجربه کنید، تا به دنبال درمان فوبیا باشید. مسئله اصلی در درمان فوبیا، این است که فوبیای شما شرایط زندگی را برای شما سخت تر کرده باشد.

نمونه هایی از فوبیا که نیاز به درمان دارند

برای اینکه بدانیم فرد نیاز به درمان فوبیا دارد یا نه باید انواع فوبیا را بشناسیم و بدانیم که چه فوبیا هایی ممکن است بیشتر نیاز به درمان داشته باشند.

آگورافوبیا

آگروفوبیا یک ترس است از مکان ها و یا موقعیت هایی که نمی توانید از آن فرار کنید. بر عکس ترس از فضا های بسته این کلمه خود معنی “ترس از فضاهای باز” را دارد. افرادی که مبتلا به آگورافوبیا هستند از قرار گرفتن در جمعیت زیاد و یا گیر افتادن در بیرون از خانه ترس دارند. آنها به طور کلی از موقعیت های اجتماعی اجتناب می کنند و ترجیح می‌دهند در خانه بمانند.

بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا از این می ترسند که در مکانی که نمی توانند از آن فرار کنند، دچار وحشت یا پانیک شوند. برای مثال افرادی که دارای بیماری های خاصی می‌­باشند ممکن است راحت تر از بقیه به این فوبیا دچار شوند زیرا حس کنند که در محیط باز ممکن است دچار مشکل شوند و فورا نیاز به درمان داشته باشند اما کسی نباشد که به آن ها کمک کند.

اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیا اجتماعی

از فوبیا اجتماعی گاهی اوقات به عنوان اختلال اضطراب اجتماعی نیز نام برده می­شود. اما اگر بخواهیم بدانیم عوارض این فوبیا چیست باید به این نکته اشاره کنیم که این نگرانی شدید می تواند منجر به انزوا شخص شود و در نهایت حتی باعث افسردگی فرد شود. فوبیا اجتماعی یا آگروفوبیا حتی می تواند آنقدر شدید باشد که ساده ترین تعاملات مانند سفارش در رستوران یا پاسخگویی به تلفن هم باعث وحشت فرد شود. افراد مبتلا به فوبیا اجتماعی اغلب برای جلوگیری از قرار گرفتن در اجتماع از کار هایی که می­خواهند بکنند منصرف می­شود و همین امر نیاز به درمان فوبیا را بیشتر می­کند.

انواع فوبیا

بسیاری از افراد از موقعیت ها یا اشیا خاصی بدشان می آید و تعداد فوبیا ها زیاد محدود نیست و بسیار بیشتر از مواردی که گفته شد می‌توان فوبیا یافت کرد، اما برای اینکه یک فوبیا واقعی باشد و نیاز به درمان فوبیا باشد، ترس باید در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند. آنجاست که فرد به درمان فوبیا احتیاج پیدا می‌کند.

• آکروفوبیا: آکروفوبیا ترس از ارتفاع است. افراد مبتلا به این ترس از کوه ها، پل ها یا طبقات بالاتر ساختمان ها خودداری می کنند. اعلائم این فوبیا چیست ؟ علائم آکروفوبیا شامل سرگیجه ، تعریق و احساس گم شدن یا از بین رفتن هوشیاری آنها است.
• کلاستروفوبیا: کلاستروفوبیا ترس از فضاهای بسته یا تنگ است. در برخی موارد شخص به دلیل کلاستروفوبیا نمی­تواند سوار مترو، قطار، آسانسور و یا خودرو شود.
• دنتوفوبیا: دنتوفوبیا ترس از دندانپزشکی است. این فوبیا معمولاً پس از تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی و در کودکی ایجاد می شود. این نوع فوبیا اگر مورد درمان قرار نگیرد می­تواند آسیب زا باشد.
• گلوسوفوبیا یا ترس از سخنرانی: گلوسوفوبیا یا ترس از سخنرانی یک نوع از فوبیا است که در آن فرد از سخنرانی و یا صحبت کردن می­ترسد. افرادی که به این فوبیا مبتلا هستند، حتی وقتی به قرار گرفتن در مقابل گروهی از افراد فکر می­کنند دچار اضطراب می­شوند. درمان های گلوسوفوبیا می تواند شامل مشاوره فردی و یا دارو باشد.
• هموفوبیا: هموفوبیا ترس از خون یا آسیب است. فرد مبتلا به هموفوبیا ممکن است در اثر مشاهده و یا تماس با خون خود یا خون فرد دیگری غش کند.
• آراکنوفوبیا: آراکنوفوبیا به معنای ترس از عنکبوت است. برخی افراد به شدت از عنکبوت می­ترسند.
• سینوفوبیا: این ترس از سگ است. که معمولا با یک تجربه ناخوشآیند با سگ ها شروع می­شود.
• اوفیدیوفوبیا: افراد مبتلا به این ترس از مارها به شدت می ترسند. این افراد ممکن است حتی با دیدن عکس مار هم تپش قلب بگیرند.
• نیکتوفوبیا: این ترس در حقیقت ترس از شب و یا تاریکی است. این ترس تقریباً همیشه به عنوان یک ترس معمول از دوران کودکی آغاز می­شود اما رفتار والدین در مواجهه با این ترس فرزندشان بسیار مهم است. بنابراین خیلی مهم است که والدین آگاه باشند که فوبیا چیست و روش های درمان و مواجهه با آن چه هست. نیکتوفوبیا از سنین نوجوانی پیشرفت می کند و تبدیل به یک فوبیا در فرد می­شود.

انواع درمان فوبیا

بسیاری از رویکردهای درمانی برای درمان فوبیا بر این پایه است که فرد را آهسته آهسته در معرض چیزی قراردهیم که از آن می‌ترسد. پرداختن به باور های فرد هم معمولا موثر است.

مواجهه درمانی

همانطور که گفته شد، نشان داده شده است که مواجهه درمانی، یک روش موثر در درمان فوبیا است. در این روش در حقیقت روان‌درمانگر سعی بر حساسیت زدایی دارد. این شکل از درمان به معنی قرار دادن فرد در معرض منبع فوبیا در مراحل کوچک و تدریجی است، که می تواند به فرد کمک کند تا بتواند در زندگی روزمره با فوبیای خود روبرو شود بدون اینکه اذیت شود. برای مثال، فردی که از پرندگان می ترسد، ممکن است ابتدا تشویق شود که در جلسه مواجهه درمانی با یک متخصص سلامت روان در مورد پرندگان صحبت کند. سپس فرد ممکن است به تصاویر پرندگان نگاه کند، سپس به یک فروشگاه حیوانات خانگی مراجعه کند تا پرندگان را در قفس از فاصله ای امن ببیند. بعداً، آنها ممکن است زمانی را در بیرون در پارک یا منطقه دیگری که پرندگان در آن رفت و آمد می کنند بگذرانند. در نهایت، زمانی که فرد احساس می کند برای آن آماده است، گام بعدی ممکن است قرار گرفتن در معرض یک پرنده رام باشد. در نهایت، ممکن است فرد بتواند با آرامش وارد مکان هایی شود که ممکن است با پرندگان مواجه شود. البته همیشه مراحل درمان فوبیا به این راحتی نیست و گاهی هم آنطور که باید پیش نمیرود به همین دلیل مهم است که مراحل درمان زیر نظر یک روان درمانگر باشد.

درمان فوبیا با CBT

درمان شناختی رفتاری به عنوان یک روش موثر برای درمان فوبیا در نظر گرفته می‌شود، زیرا CBT به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری را که می‌توانند تأثیر منفی بر سلامت روان آنها داشته باشند، شناسایی کرده و مشکلات خود را در حل کنند. حل کردن این مشکلات باعث می‌شود تا آنها بتوانند ریشه فوبیای خود را شناخته و سعی بر حل آن داشته باشند.

هیپنوتیزم در درمان فوبیا

هیپنوتیزم یکی از روش های درمان فوبیاست. البته این هیپنوتیزم با آن چیزی که در فیلم ها دیده اید و تکان دادن ساعت فرق دارد. این هیپنوتیزم در حقیقت روشی است که فرد می‌تواند با آن به ناخودآگاه خود نزدیک تر شود. البته حتی ممکن است اثر تلقینی داشته باشد. اما چیزی که مهم است این است که در بسیاری از موارد برای درمان فوبیا روش خوبی است. هیپنوتیزم ممکن است به برخی کمک کند تا فوبیا را مدیریت کرده و بر آن غلبه کنند. در این روش ممکن است از فرد خواسته شود که تصور کند با فوبیای خود روبرو شده است.

درمان با روش EMDR

حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم یا EMDR می تواند برای افرادی که فوبیا را در نتیجه یک تجربه آسیب زا در گذشته تجربه می کنند مفید باشد. این روش در حقیقت برای بهبود تراما ساخته شده بود و بعد ها کشف شد که می‌تواند در بهبود فوبیا و اضطراب و PTSD هم مفید باشد. این نوع درمان فوبیا ممکن است شامل حساسیت زدایی خاطراتی باشد که شامل فوبیا می شود، تجسم سناریویی که در آن فوبیا غلبه می کند و در نهایت، قرار گرفتن در معرض واقعی شرایط فوبیا.

آرامش

تکنیک‌های ریلکسیشن یا آرام بخشی، از جمله تنفس، تمرین‌های بدنی و تجسم نیز ممکن است به عنوان بخشی از درمان برای درمان فوبیا استفاده شوند. تجسم کردن به طور خاص ممکن است به فرد کمک کند تا بتواند عملکرد بهتری داشته باشد، زیرا ممکن است زمانی که فرد برای اولین بار از نظر ذهنی برای هر مرحله برنامه ریزی کرده است و آماده است، مواجهه با فوبیا آسان تر باشد.

آشنایی با افرادی که خود این مشکل را دارند و گاها توانسته اند به آن غلبه هم بکنند می‌تواند بسیار مثبت باشد. بنابراین جلسات گروهی برای درمان فوبیا تاثیر خوبی دارد.

برخی اوقات در برخی از تکنیک های جدید CBT از فناوری واقعیت مجازی استفاده می شود تا افراد را با خیال راحت در معرض منابع هراس خود قرار دهند. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب هم گاها می توانند به آرامش در واکنش به این ترس و در هنگام تجربه این ترس ها کمک کنند. اغلب، ترکیبی از دارو و روان‌درمانی حرفه ای ترین و مفیدترین راهکار است.

اگر از اختلال فوبیا رنج می­برید و حال دقیقا می­دانید که فوبیا چیست و برای درمان فوبیا به دنبال راه حل می­گردید، دل کلینیک می­تواند گزینه مناسبی برای شما باشد تا با روان درمانگران ماهر آن آشنا شده و سپس بتوانید با درمان فوبیا از زندگی خود لذت بیشتری ببرید.