حسادت یک حس طبیعی است که در هر انسانی وجود دارد؛ هر کودکی در طول دوره‌ای خاص از زندگی خود، حسادت را به اندازه زیادی تجربه خواهد کرد؛ در نتیجه کمک به فرزندان برای یادگیری کنترل حسادت و نحوه برخورد با آن‌ها نه تنها کمک خواهد کرد که احساس بهتری داشته باشند بلکه می‌تواند کمک کند تا با دیگران کنار بیایند.
گرچه ممکن است نتوانید حس حسادت را کاملاً از بین ببرید، اما می‌توانید با رفتارها و برخورد درست، به فرزندان خود بیاموزید که احساسات منفی خود را کنترل کنند و به آن‌ها کمک کنند تا نظر مثبتی درباره خود و دنیای اطراف‌شان پرورش دهند.
بنابراین در این سری از مجله دل کلینیک قصد داریم در ارتباط با بهترین برخورد با کودک حسود با شما همراه باشیم.
تعریف استاندارد از حسادت چیزی شبیه به این است: ” احساس کینه و خشم به دلیل موفقیت یا مزیت‌های برتر دیگران ” حسادت وقتی احساسی منفی ایجاد می‌کند که فرد با بی توجهی افراد اطرافش مواجه شود.
هر فردی در دوره‌ای از زندگی خود حسادت را تجربه می‌کند، اما بودن این احساس در درون هر انسان می‌تواند ناسالم شود و بر روابط فردی تأثیر منفی بگذارد.
در ارتباط با حسادت در کودکان، ممکن است وقتی که توجه والدین یا اطرافیان به کودک دیگری معطوف می‌شود، این احساس را در وجود خود داشته باشند. بیشتر کودکان به مادران خود وابسته هستند، بنابراین اگر توجه مادر کاملاً به سمت آن‌ها معطوف نباشد، معمولاً حسادت نسبت به کسی که این توجه را به خود جلب می‌کند، در ان کودک احساس می‌شود.
حسادت در کودکان بسیار شایع است و یکی از ناخوشایندترین احساساتی است که کودک می‌تواند در دورانی کودکی خود تجربه کند. کودک حسود می‌تواند از این که عشق و توجه والدین یا سرپرستان خود را از دست می‌دهد، بترسد. بنابراین این موضوع ممکن است منجر به اضطراب و عصبانیت نسبت به خواهر و برادر یا دوستانی شود که مورد توجه قرار می‌گیرند. همچنین کودکان ممکن است به دلیل حسادت نسبت به دیگران با آن‌ها درگیری داشته باشند.
رفتار والدین می‌تواند محرک حسادت در کودکی باشد؛ به عنوان مثال، کودکان اغلب مشتاق تحت تأثیر قرار دادن والدین و جلب توجه بیشتر آن‌ها هستند. اگر والدین همیشه بیشتر از دیگران دائما به کودک خود توجه کنند، کودک می‌تواند به تدریج حس حسادت را در وجود خود احساس کند.
در ادامه برخی از اشتباهات والدین که ممکن است باعث حسادت شوند را برای شما آورده‌ایم:
محافظت بیش از حد از کودک و سپس رها کردن او به معنی این است که شما ناگهان او را در بیابانی رها می‌کنید؛ بنابراین ممکن است کودک شما ترسو و خجالتی شود و بعد ها با دیدن یک کودک دارای اعتماد به نفس، باعث حسادت شود.
یکی دیگر از اشتباه خطرناک والدین مقایسه فرزندانشان با یکدیگر است؛ مقایسه فقط می‌تواند به حسادت، رقابت و عدم اعتماد به نفس منجر شود. سعی کنید هیچ‌گاه در هیچ زمینه‌ای کودکان خود را با یکدیگر مقایسه نکنید.
اگر کودک خود را در خانه با نازپروری بیش از حد تربیت کنید، ممکن است در خانه دیگران احساس خجالت داشته باشد؛ وقتی کودک تازه وارد خانواده‌ای می‌شود یا با دوست قدرتمندتر از خود روبرو می‌شود، احساس ناامنی می‌کنند همچنین ممکن است با وجود نوزاد تازه متولد شده یا دوست جدیدی احساس ناامنی داشته باشند. در نتیجه دچار افسردگی شده و در آینده ممکن است عقده‌های فرومایه‌ای پیدا کنند.
ما در بخش فوق، اشتباهات والدین در برخورد با کودک که باعث به وجود آمدن حسادت می‌شوند را یاد گرفته ایم، اما ثبت علائم حسادت برای شما به عنوان والدین نیز مهم است؛ در اینجا برخی از نشانه‌های وجود حسادت در کودک را برای شما می‌گوییم:
اگر کودک شما به خواهر و برادر خود حسادت کند، ممکن است تمام تلاش خود را برای جلب توجه شما انجام دهد. بهترین راه برای جلب توجه والدین رفتار بد است. کودک شما ممکن است همه کارهایی را انجام دهد که ممکن است شما را عصبانی کند و همه این تلاش‌ها فقط برای جلب توجه شما به سمت او است.
یک کودک حسود ممکن است رفتاری متشنج و پرخاشگرانه از خود نشان دهد. او ممکن است نه تنها با خواهر و برادر یا دوستانش رفتار نادرستی داشته باشد، بلکه ممکن است برای آن‌ها نیز قلدری کند. در بعضی موارد، حتی ممکن است کودک خود به گونه‌ای پیدا کنید که سعی در صدمه زدن به یک خواهر و برادر یا یک دوست خود را دارد.
کودک شما ممکن است به دلیل حسادت احساس ناامنی کند. این نگرش به دلیل ورود یک نوزاد یا خواهر و برادر جدید در زندگی کودک شما بارزتر می‌شود. فرزند شما ممکن است همیشه عشق و علاقه شما را به صورت دائم بخواهد.
کودکان اغلب خود را با خواهر و برادر خود مقایسه می‌کنند؛ بدون مقایسه‌ای نقاط قوت هر فرزند خود را بگویید. مانند: “پسرم، تو در ریاضیات خوب هستی و خواهرت در خواندن مطالب”
همچنین شما می‌توانید چیزهایی که در کودک‌تان خاص هست را به او یادآوری کنید.
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، حسادت از یک مکان ناامن و ترس ناشی می‌شود. وظیفه شما این است که به کودک خود یادآوری کنید که همیشه او را دوست خواهید داشت و از او مراقبت خواهید کرد، حتی اگر خانواده در حال رشد باشد و بزرگ شود. در بسیاری از موارد به کودک خود یادآوری کنید که آن‌ها قسمت بسیار مهمی از خانواده هستند.
برای مثال می‌توانید جملاتی از این قبیل را به آن‌ها بگویید: “خانواده ما هر چقدر هم رشد کنند، ما همیشه شما را دوست خواهیم داشت.”
در موقعیتی مناسب فرزندتان را کنار بکشید و به او بگویید که گاهی اوقات ممکن است خواهر و برادرشان کمی بیشتر مورد توجه سایر اعضای خانواده قرار بگیرند؛ برای اینکه این مکالمه کمی راحت‌تر شود، زمانی را برای گفتن این موضوع انتخاب کنید که کودک در توجه همه اعضای خانواده می‌باشد.
راه‌های ساده ای پیدا کنید که کودک کوچک شما می‌تواند در کنار خواهر و برادر خود به آن‌ها کمک کند. هر نوع کاری را بر اساس عقیده خود می‌توانید انتخاب کنید، هر چقدر هم ساده باشد. انجام این کارها به آن‌ها کمک می‌کند احساس مهم بودن کنند و ممکن است برخی از احساسات حسادت در کودک شما کاهش پیدا کند.
از اظهاراتی مانند “چرا نمی‌توانی مثل خواهرت ساکت باشی” یا “کاش مثل برادرت رفتار کنی” خودداری کنید. این نوع اظهارات فقط احساس حسادت و نارضایتی بیشتری در کودک شما ایجاد خواهد کرد و در واقع به نتیجه مثبتی نخواهید رسید.
در عوض، می‌توانید از جملاتی مانند این بگویید: “من می‌دانم که انرژی زیادی داری و می‌خواهی با برادر ا خواهر کوچکتر خود بازی کنی اما بهتر نیست تا زمانی که من پوشک خواهر یا برادرت را عوض می‌کنم با اسباب بازی‌هایت بازی کنی؟ ”
همانطور که خواندید حسادت در کودکان بسیار شایع است؛ با این حال، اگر با این احساس برخورد مثبتی انجام شود، کودک شما ممکن است بر آن غلبه کند. شما همچنین در مواقع به وجود آمدن مشکلات اساسی در ازمینه حسادت کودک خود، از یک مشاور یا یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید.