معمولا مردم فکر می کنند که کمال گرایی (Perfectionism) به معنی این است که ما بهترین باشیم. پس با این معنی کمال گرایی خوب است. اما اگر بخواهیم واقعا ببینیم که کمال گرایی چیست، باید به این نکته توجه کنیم که کمال گرایی می تواند یک نوع وسواس باشد. کمال گرایی در افراد مختلف ویژگی های مختلفی دارد و تعریف آن به هیچ وجه آسان نیست. اما توافقی که بر سر کمال گرایی وجود دارد، آن را اینطور معنی می کند که کمال گرایی یعنی تمایل وسواسی شخص به بی عیب و نقص بودن. از این رو قصد کردیم در این مقاله نشانه های کمال گرایی را برای شما لیست کنیم.
دانستن نشانه های کمال گرایی از این رو حائز اهمیت است، که با دانستن این نشانه ها می توانیم متوجه این بشویم که اولا کمال گرایی چیست و ثانیا آیا ما این نشانه ها را می توانیم در خودمان یافت کنیم ؟ اگر نشانه های کمال گرایی را در خود یافت کردیم نوبت به درمان کمالگرایی می رسد. درمان کمال گرایی می تواند به ما کمک کند تا زندگی بهتر و آرام تری داشته باشیم. برای مثال، کمال گرایی ممکن است باعث شود ما از چیز هایی که داریم لذت نبریم و دائم به این فکر کنیم که چه کار باید بکنیم تا بهتر شویم.
چرا می گوییم کمال گرایی بد است ؟
در اولین مرحله که ما نام کمال را می شنویم احساس می کنیم، که کمال گرایی بسیار خوب است. در واقع به فکر کمال، تعالی، عرفان و کامل بودن می افتیم و این موضوع باعث می شود که فکر کنیم خوش به حال اشخاص کمال گرا. یا حتی تا زمانی که در واقعا ندانیم کمال گرایی چیست شاید بگوییم چه خوب که ما کمال گرا هستیم.
اما کمال گرایی بر عکس نگاه اولی که از آن داریم در بسیاری از موارد در حقیقت یکی از بزرگ ترین موانع جلوی فرد برای رسیدن به اهداف، و همچنین لذت بردن از زندگیست. افراد کمال گرا سخت می توانند به هدف خود برسند و معمولا اعتماد به نفس خود را هم از دست می دهند زیرا تمام ارزشی که برای خود قائل هستند بستگی به دستاورد های خودشان دارد. حتی ممکن است گاهی کمال گرایی به افسردگی نیز منجر شود زیرا شخص احساس می کند در حدی که باید خوب نیست و بنابراین کمال گرایی می تواند یکی از علل افسردگی باشد. معیار های بسیار سختی که شخص کمال گرا برای خود دارد در اکثر مواقع سلامت روان شخص را به خطر می اندازد. این افراد معمولا ایده های بسیاری دارند که هیچ گاه عملی نمی شود. برای مثال می خواهند یک کسب و کار نوپای اینترنتی راه بیاندازند اما اینقدر درگیر جزئیات می شوند و سعی می کنند که همه چیز عالی باشد که آخر سر هم کار انجام نمی گیرد. و ممکن است سال های بعد به فکر ایده های دیگری باشند که هیچ گاه عملی نخواهد شد.
افراد کمال گرا معمولا می خواهند همه چیز کامل و بی هیچ نقصی باشد، در نتیجه و با توجه به این که هیچ چیز در این دنیا بی نقص نیست، هیچ گاه به خواسته های خود نمی رسند و این بزرگ ترین مشکل کمال گراییست. این افراد یا اعتقاد دارند که همه چیز باید کامل کامل کامل و بی نقص باشد یا اصلا اگر نباشد بهتر است. پس اگر فکر می کنید که شما آقا و یا خانم همه چیز تمام هستید و یا باید باشید، با احتمال بسیار زیاد درگیر کمال گرایی افراطی هستید و این را بدانید که با این کار فرد سعی می کند در واقع به جای پذیرفتن نواقص خود، آن ها را بپوشاند.
در تعریف کمال گرایی و زمانی که می خواهیم توضیح دهیم که کمال گرایی چیست حتما و حتما باید به این موضوع توجه داشته باشیم: معنی کمال گرایی این نیست که تلاش کنیم کار ها را به نحو احسن انجام دهیم. تلاش کردن برای انجام درست و صحیح کار ها خوب است. کمال گرایی وسواس برای انجام کار ها با استاندارد بسیار بالا و بدون هیچ جای خطا و کم و کاست است.
نشانه های کمال گرایی چیست ؟
برای این که بتوانید دقیق تر متوجه شوید که کمال گرایی چیست و آیا شما به کمال گرایی دچار هستید و یا نیستید باید در ابتدا نشانه های کمال گرایی را بدانید و سپس به جستجوی این نشانه ها در خودتان بپردازید. پس ما برای شما 10 نشانه از نشانه های کمال گرایی را لیست کرده ایم. در صورتی که این نشانه ها را در خود پیدا کردید سپس باید به دنبال درمان کمال گرایی باشید که در آن مورد هم مقاله ای در سایت کلینیک روانشناسی دل موجود می باشد.
1- انتظار دارید بی عیب و نقص باشید. این که انتظار بالایی از خود داشته باشید خوب است. باعث می شود شما انگیزه داشته باشید و در راستای اهداف خود عمل کنید. اما این که به خود اجازه هیچ خطایی را در این راه ندهید متفاوت است. باید در استاندارد شما جایی هم برای خطا و کم و کاستی وجود داشته باشد.
2- احساس می کنید همه افراد تنبل هستند. تاحال به این موضوع فکر کرده اید که تمام افراد دور و اطرافتان تنبل هستند، بی عرضه هستند و یا اصلا به زندگی خود فکر نمی کنند؟ آیا همه افراد از نظر شما سرشار از عیب هستند و تلاشی برای بهتر شدن نمی کنند؟ آیا اطرافیانتان از شما ناراضی هستند به این دلیل که شما آنها را مجبور می کنید و تحت فشار قرار می دهید؟ این موضوع می تواند یکی از نشانه های مهم کمال گرایی باشد.
3- دائما به دنبال تایید دیگران هستید. داشتن تایید اطرافیان قطعا برای همه خوش آیند است اما اگر نهایت تلاشتان را می کنید تا فقط رضایت دیگران را به دست بیاورید و شما را تایید کنند ممکن است گرفتار کمال گرایی باشید.
4- مضطرب هستید و یا دیگران فکر می کنند که مضطرب هستید. ممکن است همیشه حس کنید که کار های شما درست نیست، این موضوع می تواند باعث افسردگی و یا به وجود آمدن اضطراب در شما شود.
5- معمولا دیگران را تخریب می کنید. کمال گرایی ممکن است حس کنید که دیگران با حرف زدن با شما دارند وقت شما را تلف می کنند و به این ترتیب مکالمه خوب را با افراد را برای شما نا ممکن می کند و حتی اگر برای مکالمه وقت بگذارید هم طرف مقابل که از کمال گرایی شما بی خبر است و یا نمی داند کمال گرایی چیست حس می کند شما احساس خوبی به مکالمه با او ندارید.
6- همه به این موضوع اعتقاد دارند که ناراحت هستید یا احساس افسردگی می کنید. کمال گرایی می تواند باعث پوشاندن افسردگی شما شود. اما در واقع یک دلیل اصلی برای افسردگی شما باشد. شما دائما از این موضوع که کار ها به بهترین شکل خود پیش نمی رود ناراحت می شوید. هیچ گاه حس خوبی به زندگی ندارید و این موضوع باعث ناراحتی شما می شود. این موضوع یکی از نشانه های کمال گرایی است.
7- بقیه اعتقاد دارند شما کینه توز هستید. فرد کمال گرا لزوما کینه توز نیست بلکه دائم می خواهد مطمئن باشد هر کاری از طرف هر شخصی که به او مربوط باشد به بهترین نحو انجام می گیرد. این موضوع می تواند برای بقیه بخصوص کسانی که نمی دانند کمال گرایی چیست باعث شود احساس کنند شما از آن ها کینه دارید. در صورتی که این موضوع به نا امیدی و نا خودآگاه شما بر می گردد.
8- بقیه حس می کنند که شما می خواهید آنها را کنترل کنید. آنها حس می کنند که شما دائما دارید به آنها اعتراض می کنید و می خواهید آنها مطابق میل شما رفتار کنند. این موضوع در حقیقت به این دلیل است که شما به دنبال ارتقا و کنترل نتایج کار ها هستید، و نه افراد. پس این موضوع باعث سو تفاهم و ناراحتی دیگران از شما می شود.
9- یا همه چیز به مانند یک پکیج را می خواهید و یا هیچ چیز. یکی از نشانه های کمال گرایی این است که افرادی که کمال گرا هستند اصولا نمی توانند به این موضوع بسنده کنند که یک کاری با نتیجه خوب به پایان برسد بلکه یا باید در عالی ترین نوع خود باشد و یا نمی خواهند اصلا کاری به انجام برسد. مثلا اگر قرار بود روزی پنج ساعت درس بخوانند و ساعت 11 شب بخوابند، اگر ساعت 5 بعد از ظهر باشد کلا درس خواندن را آن روز کنار می گذارند، چرا که نمی توانند پنج ساعت کامل را درس بخوانند در صورتی که اگر شروع می کردند شاید می توانستند 4 ساعت درس را بخوانند و قطعا 4 ساعت درس خواندن، درست است که یک ساعت کمتر از استاندارد است اما خیلی بهتر از درس نخواندن است.
10- عدم اعتماد به کار دیگران. افراد کمال گرا معمولا نمی توانند کاری را به دیگران و یا همکارشان بسپارند، چرا که احساس می کنند دیگران به خوبی آنها کار را انجام نمی دهند و ممکن است کار دارای نقص یا عیب باشد. این افراد به هیچ وجه به دیگران اعتماد ندارند و سعی می کنند تمام کار ها را خودشان انجام دهند. این موضوع معمولا در شغل افراد بیشتر خود را نشان می دهد و باعث مشکل در افراد می شود.
چرا دوست داریم کمال گرا بمانیم؟
گاهی اوقات ما می دانیم کمال گرایی چیست و خود ما دوست داریم کمال گرا بمانیم، زیرا احساس می کنیم اگر اینطور نباشیم کیفیت کار ما کاهش پیدا می کند، یا دیگر نمی توانیم به خوبی الآن باشیم. اما واقعیت این است که این موضوع خود نشانه ای از کمال گرایی ایست که ما داریم. پس باید مطمئن باشیم که درمان کمال گرایی می تواند به داشتن زندگی بهتر به ما کمک کند.
کمک گرفتن از روانشناس برای درمان کمال گرایی
اگر احساس می کنید که کمال گرایی سد راه پیشرفت شما شده است، و یا نشانه های بالا را در خود می بینید، بهتر است به یک روانشناس برای مشاوره فردی مراجعه کنید و مطمئن باشید این موضوع به کیفیت زندگی شما کمک خواهد کرد. دل کلینیک با روانشناسانی که بسیار با تجربه هستند می تواند به شما برای درمان کمال گرایی شما کمک کند تا بتوانید بازده بهتری داشته باشید و همچنین دیگران نیز از در کنار شما بودن لذت بیشتری می برند.