به دلیل افزایش محبوبیت مفاهیم روانشناسی، در حوزه روانشناسی امروز مطالب مختلفی وجود دارد و شاهد انواع گوناگونی از تولید محتوا هستیم. مطالبی که می توانید آن ها را در برنامه های تلویزیونی، کتاب ها یا مطلبی در فضای مجازی مشاهده کنید. اما اکثر این مطالب بر اساس علم روانشناسی نبوده و هیچ پایه علمی ندارند، در همین راستا به این مطالب روانشناسی زرد می گویند. در این مطلب قصد داریم تا شما را با روانشناسی زرد آشنا کرده و در مورد این شیوه روانشناسی اطلاعات جامع و کاملی را به شما ارائه دهیم، پس با ما همراه باشید.
روانشناسی زرد به رویکردی گفته می شود که اغلب به دنبال ارائه راه حل های سریع برای حل مشکلات بسیار مهم و دشوار است. در واقع این روش به طور معمول از سوی پژوهش ها و جامعه علمی مورد تأیید نیست اما متاسفانه شاهد آن هستیم که بسیاری از آدم های عادی به سمت این روش جلب می شوند. در واقع کسانی که به دنبال حال خوب هستند، به منظور رسیدن به هدف خود، به جای استفاده از یک دکتر روانشناس خوب یا مراکز مشاوره مورد تایید و یا استناد به مطالب علمی، از روانشناسی زرد استفاده می کنند.
به عنوان مثال در ایران بسیار شاهد آن هستیم که در کلاس های مختلف به منظور حل مشکلات پیچیده راه حل های سریع ارائه می دهند. حتی شاهد آن هستیم که آزمون های شخصیت شناسی خاصی نیز برگزار می شود که این آزمون ها هیچ بنیاد علمی نداشته و بسیار بی معنی هستند. تمامی این فعالیت ها شامل روانشناسی زرد می شوند.
به منظور بررسی تاریخچه روانشناسی زرد باید گفت که ریشه این روانشناسی به قرن ۱۷ بر می گردد. در آن زمان فیلسوفانی مثل دکارت و جان لاک از دانش خود درباره طبیعت انسان برای اثبات مطالب مختلف استفاده می کردند.
در سال ۱۹۶۰، کتاب فرار از آزادی که آن را اریک فروم نوشته است و انتشار این کتاب باعث رشد روانشناسی زرد در بین مردم شود. این کتاب بعد از جنگ جهانی دوم منتشر شده بود و به عنوان اولین کتابی بود که در آن از مطالبی در مورد یوگا و مذاهب شرقی صحبت می شود. از این کتاب به عنوان یکی از اولین ریشه های روانشناسی زرد یاد می شود.
در ۱۹۸۰ نیز کتابی با نام مردان مریخی، زنان ونوسی نوشته جان گری منتشر شد که این کتاب نیز جز آثار دنیای روانشناسی عامه پسند قرار می گیرد و حتی برخی از افراد آن را یکی از کتاب های روانشناسی زرد می دانند. البته نباید از این مسئله غافل شد که برخی از نظریه ها و روش های روانشناسی برای حل مشکلات در این کتاب کارکرد داشته اما برخی دیگر نیاز به پایه های محکم تر و علمی تری دارند.
یکی از سوالات مهمی که همواره پرسیده می شود این است که چگونه می توان روانشناسی زرد را تشخیص داد؟ به منظور پاسخ به این سوال باید گفت که روش های روانشناسی زرد دارای نشانه های خاصی است که اگر بخواهیم شما را با این نشانه ها آشنا کنیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
روانشناسی زرد دارای انواع مختلفی است و در بسیاری از جاها می توان اثری از روانشناسی زرد را پیدا کرد بنابراین برای شما لیستی از جاهایی که ممکن است به این نوع روانشناسی بربخورید آماده کرده ایم:
متاسفانه بارها دیده شده که اشخاصی که هیچ تخصص در حوزه روانشناسی ندارند، در این زمینه تولید محتوا می کنند. این مطالب جز روانشناسی زرد است بنابراین سعی کنید از منابع مورد اعتماد، در مورد روانشناسی اطلاعات بدست بیاورید.
بسیاری از برنامه های اینترنتی برای افزایش بازدید خود حرف هایی در حوزه روانشناسی می زنند که این حرف ها هیچ پایه علمی نداشته و راهکارهایی غیر کارشناسانه هستند.
در کتاب های خودآموز هم حرف هایی در حوزه روانشناسی زرد انتشار پیدا می کند و در واقع هدف این کتاب ها تنها فروش بیشتر است. به همین دلیل این دسته از کتاب ها مملو از توصیه های بیهوده ای است که اساس علمی ندارند. همچنین دوره های آموزشی که در سطح اینترنت به فروش می رسند نیز معمولا دارای مطالب روانشناسی زرد هستند.
این برنامه ها نیز در راستای جذب مخاطب با ارائه راهکارهای کپسولی تلاش می کنند تا مخاطبین را فریب دهند. در این برنامه ها، که در قالب پادکست یا برنامه های اینترنتی منتشر می شوند افراد غیر کارشناس نظرات کارشناسانه در حوزه روانشناسی می دهند که شامل روانشناسی زرد می شود.
اگر قصد دارید تا از روانشناسی زرد دوری کنید باید بدانید که به صورت کلی خواندن کتاب هایی درباره روانشناسی به منظور کشف راه های بهتر فکر خوبی است. اما گاهی مطالب موجود در این کتاب ها به دلیل نداشتن پشتوانه علمی در طبقه بندی روانشناسی زرد قرار می گیرد. به همین دلیل پیشنهاد ما این است که در کنار مطالعه این کتاب ها حتما با روانشناس و مشاور کاربلد و خبره درباره توصیه های گفته شده در کتاب ها مشورت کنید.
همچنین باید بدانید که در مشکلات روانشناسی زرد عموما توصیه هایی کلی برای عموم وجود دارد. چنین مسئله ای اشتباه است چرا که هر فردی شخصیت و داستان خود را دارد به همین دلیل با یک نسخه نمی توان مشکل همه افراد را برطرف کرد. البته باید به این نکته اشاره کنیم که اگر از محتوایی خوشتان آمده که به نظر عامه پسند بوده و جز روانشناسی زرد است لزوما هم ایرادی ندارد تا به این محتوا و نکات گوش دهید چرا که در بین حرف ها و توصیه های روانشناسی زرد نیز گاهی حرف های خوبی دیده می شود.
نکته مهم که باید به آن توجه کنید این است که به هیچ عنوان نباید بی منطق و کورکورانه، هر حرفی را بپذیرید و سعی کنید برای هر حرفی ریشه علمی و منطقی پیدا کنید. پیشنهاد ما این است که توصیه های خوب موجود در روانشناسی زرد را با روش های علمی و درمانی تلفیق کرده و سپس از آن ها استفاده کنید.
اگر بخواهیم شما را با معایب و مشکلاتی که ممکن است پیروی بی منطق از روانشناسی زرد برای شما به وجود بیاورد آشنا کنیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایده ها یا نظریه هایی که در روانشناسی زرد وجود دارد در برخی از موارد منسوخ شده و دیگر ارزش ندارند. به همین دلیل لازم است تا به سراغ روش های نوین بروید.
نکات و قوانینی که در روانشناسی زرد گفته می شود معمولا برای دین و فرهنگ خاصی است، به همین دلیل ممکن است مطالعه و استفاده از این روش های تضاد برانگیز باشد و مشکلات گوناگونی را برای شما به همراه داشته باشد.
بسیاری از دوره های روانشناسی زرد فقط برای سودآوری ساخته و طراحی شده اند. در واقع هدف اکثر مطالب نوشته شده در حوزه روانشناسی زرد کمک به مردم نیست، بلکه تنها اهداف اقتصادی پشت آن وجود دارد.
یکی از مهم ترین نکاتی که به منظور بررسی استفاده از مطالب روانشناسی باید به آن توجه داشته باشید این است که تمامی روانشناسان خبره آثار خود را در حوزه علم روانشناسی در مجلات علمی معتبر و در قالب مقاله منتشر می کنند و برای ارائه مطالب خود به سراغ انتشار کتاب نمی رود. این در حالی است که روانشناسان زرد دست به چاپ کتاب زده و تنها هدف آن ها از انتشار مطالب کسب درآمد و سود است. همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که هیچ پایگاه علمی معتبری برای آثار روانشناسی زرد وجود ندارد.
مسئله مهمی که به منظور درمان مشکلات خود باید به آن توجه داشته باشید این است که برخی از مشکلات به هیچ عنوان با توصیه های ساده انگارانه که در روانشناسی زرد وجود دارد حل نخواهد شد. به عنوان مثال شخصی که با مشکل اختلال بی اشتهایی عصبی و یا اختلال خوردن عصبی مواجه است لازم است تا برای حل مشکل خود به سراغ روانشناس متخصص برود و سپس با طی کردن جلسات درمانی و استفاده از داروهای مناسب در نهایت به بهبودی کامل می رسد.
در چنین شرایطی به هیچ عنوان استفاده از راهکارهای کپسولی و موقتی روانشناسی زرد نمی تواند مشکل این دسته از افراد را حل کند و به همین دلیل در برخی از موارد استفاده از روانشناسی زرد به جای روش های درمان واقعی بسیار خطرناک است و می توان مشکلات بسیار زیادی را برای افراد به وجود بیاورد. پیشنهاد ما به شما استفاده از منابع درست برای پیدا کردن اطلاعات راجع به روانشناسی و همچنین مراجعه به مشاوره در زمانی است که نیاز به مشاوره روانشناسی دارید. مطمئن باشید که اختلالات سلامت روان به سادگی یک پادکست حل شدنی نیستند و بهترین راه حل مراجعه به دکتر روانشناس ماهر و یا یک کلینیک روانشناسی خوب است.