تا حالا شده که یک کاری را شروع نکنید چون که فکر می‌کنید نمی‌توانید بسیار عالی انجامش بدید؟ یا چون کمی از برنامه خود عقب هستید به طور کل برنامه را دور بندازید؟ اگر پاسخ شما به هر کدام از این سوال ها مثبت است، ممکن است که شما کمال گرایی افراطی داشته باشید. در این مقاله قصد داریم ابتدا توضیح دهیم که کمال گرایی افراطی به چه صورت است ؟ و بعد بپردازیم به این نکته که درمان کمال گرایی افراطی چگونه است ؟ لطفا با ما همراه باشید.
غیر ممکن است که بتوانیم همیشه بهترین باشیم و تلاش در این جهت به ناامیدی و کاهش عزت نفس می‌شود. کمال گرایی افراطی مشکل رایجی است و اگر مورد رسیدگی قرار نگیرد، می‌تواند مانعی برای رشد بهبودی مان محسوب شود.
بسیاری از ما با این باور بزرگ شده‌ایم که باید همیشه کارهایمان را عالی و بدون کم و کاست انجام دهیم و معتقدیم که بهترین شدن پاداش ویژه دارد. متاسفانه کمال گرایی افراطی باعث می‌شود که ستاره ها را هدف بگریم و جز هوا چیزی نصیبمان نمی‌شود. منظور این نیست که داشتن معیار های سطح بالا چیز بدی است. بدون توجه به کیفیت، موفقیت های بزرگ علمی و هنری بسیار کم شمار می‌شد. اما این کمال گرایی افراطی وسواس گونه راه مناسبی برای بالا بردن کیفیت نیست.
تمایل به احساس باارزش بودن و اینکه در نظر دیگران بارزش باشیم، امری طبیعی است ولی برآورده کردن این نیاز، می‌تواند هم به نفع ما باشد و هم به ضرر ما.
عشق بی قید و شرط بسیار نادر است. احتمالا اکثر ما در خانواده هایی رشد کرده‌ایم که در آن محبت تا حدودی شرطی بوده و به عنوان یک کودک ممکن است تلاش کرده باشیم تا با رفتارمان محبت و توجه پدر و مادرمان را به خود جلب کنیم و برای آن ها عالی باشیم. اگر در خانواده ای رشد که اعتیاد معضل آن خانواده بوده، احتمالا خاطراتی از رفتارهای غیر عادی داریم. ممکن است یک روز غرق در عشق و محبت آن ها شده و روز دیگر مورد سوء رفتار آن ها قرار گرفته باشیم و این غیر قابل پیش بینی بودن که نمی‌دانستیم چه اتفاقی خواهد افتاد یا چه زمانی اتفاق می‌افتد، موجب عدم آسایش ما شده و برای رهایی و فرار از این اضطراب احتمالا همیشه تلاش کرده‌ایم که عالی باشیم. انجام “کاملا صحیح” کارها، احساس تسلط بر زندگی را به ما القا کرده و به ما کمک می‌کرد تا این اضطراب را سرکوب کنیم. و اینکه کمال گرایی افراطی ریشه در تربیت کودکی ما دارد باعث می‌شود که درمان کمال گرایی افراطی کمی سخت باشد.
آیا کمال گرایی افراطی به معنی تلاش جهت بی عیب بود است؟ آیا تلاش برای اشتباه نکردن است؟ معنی کمال گرایی افراطی همیشه آن قدر قطعی و شفاف نیست. بیایید با هم یک مثالی را مرور کنیم:
کیمیا در حالی که به خاطر ملاقات با گروه بیماران سرپایی عصبی است، برای چهارمین بار خودش را در آینه نگاه کرد، شانه هایش را بالا انداخت و سمت در حرکت کرد. تلفن زنگ می‌زند. با دستپاچگی گوشی را برمی‌دارد: «کیمیا؛ می‌توانیم با هم صحبت کنیم؟»
فراموش نکنید شخصی که کمال گرایی افراطی دارد هم به سختی نه می‌گوید و هم شنیدن نه برای او سخت است!
کیمیا با دهن کجی پیش خودش گفت: « حرف، حرف، حرف» و سپس زود با صدایی ملایم گفت: «حتما عزیزم…»
نیم ساعت بعد کیمیا از در بیرون رفت. با عصبانیت ماشین را روشن کرد. حتما حالا دیر به جلسه درمان خواهد رسید. کیمیا با خودش فکر کرد: «چرا مردم همیشه مشکلاتشان را روی سر من خالی می‌کنند؟»
او در حال رانندگی در بلواری بود که درخت ها در دو طرف آن ردیف شده بودند و برگ های رنگارنگ پاییزی زیر نور خورشید می‌درخشیدند. با اندوه به خودش گفت: «این مسیر درست مثل زندگی من است. من همیشه وسط هستم و زیبایی ها و درخشندگی ها درست کنار من قرار گرفته‌اند، ولی دور از دسترس هستند.»
در اولین جای خالی پارکینگ کلینیک دنده عقب گرفت و طوری ماشین را پارک کرد که کاملا موازی ماشین های کناری باشد. او نمی‌خواهد که بخاطر پارک کردن بد موجب ناراحتی کسی شود.
برای اینکه بتواند قبل از شروع جلسه در جای خود حاضر باشد، شروع به دویدن کرد. حالا که به موقع رسیده بود، نفس راحتی کشید چون از دیر کردن متنفر است.
در مثالی که شرح دادیم چه نشانه هایی از کمال گرایی افراطی دیدید؟
لازم نیست که همه این موارد را داشته باشید تا کمال گرایی افراطی محسوب شوید، حتی اگر سه تا از این موارد را داشته باشید کافی‌ست تا خود را یک کمال گرایی افراطی بدانید.
اولین قدم آن است که قبول کنید که شما کمال گرایی افراطی دارید، در مرحله بعد باید دقت کنید و ریشه های کمال گرایی افراطی را در افکار و رفتار خود شناسایی کنید. با شناسایی ریشه ها تقریبا نصف راه را رفته‌اید (اما دقیقا این نصف باقی مانده است که هیچوقت تمام نمی‌شود!) چون وقتی ما خیلی از افکار و رفتار هایمان را از حال ناخودآگاه به بخش خودآگاه می‌آوریم تغییر دادنشان خیلی آسان تر می‌شود و شما با تمرین و ممارست باید هر روز تلاش کنید تا ریشه ها خشک کنید.
اگر ایزوپ، نویسنده مشهور یونانی در قرن ششم پیش از میلاد، امروز زنده بود، حتما با تعجب سرش را می‌خاراند و می‌پرسید: «یعنی بعد از این همه سال، هنوز هم مردم این کارها را انجام می‌دهند؟ هنوز هم به قیمت آزار خودشان، به دنبال تایید شدن هستند؟» اگر ایزوپ کمال گرایی افراطی بود، حتما می‌گفت: «خوب، تنها نتیجه مثبتی که از این داستان می‌شود گرفت، این است که دیگر داستانی ننویسم!»
دل کلینیک با در اختیار داشتن روانشناسان مجرب در زمینه های گوناگون آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است و شما به راحتی می‌توانید با کلیک بر روی دکمه زیر وقت مشاوره بگیرید.