شاید فکر کنید که پرخاشگری با منفعل بودن دو مفهوم متضاد است، اما باید برای شما جالب باشد که بدانید اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر وجود دارد. اما به واقع چگونه می شود که یک شخصیت منفعل پرخاشگر باشد ؟
شخصیت منفعل پرخاشگر در حقیقت شخصیتی است که نمی تواند به صراحت مخالفت و خواسته خود را بیان کند. این شخصیت نمی تواند خشم خود را بروز دهد اما این موضوع به معنای کنترل خشم نیست. این موضوع به این معنی نیست که فرد خشم خود را از بین برده بلکه این خشم پابرجا باقی مانده و جایی حتما سرباز می زند. این فرد بدون اینکه خشم خود را واضح نشان دهد سعی می کند گاه گاه از راه لجبازی، و یا کشیدن نقشه انتقام خشم خود را بگیرد. این فرد در ابتدا موجب آزار و اذیت خود و در ادامه باعث آزار و اذیت اطرافیان می شود. برای یک شخصیت منفعل پرخاشگر بهترین راه مراجعه به یک روانکاو خوب برای مشاوره فردی می باشد.
شخصیت منفعل پرخاشگر چه شخصیتی است ؟
این شخصیت نسبت به امور مختلف معمولا دیدگاه بدبینانه دارد، اما آن را بروز نمی دهد. این افراد در مقابل افراد دیگر از قبیل افراد خانواده، همسر، دوستان و یا حتی در محل کار ممکن است با افراد زیادی مخالفت داشته باشند اما به جای ابراز این مخالفت و استدلال خود ، کارشکنی می کنند و گاها پیش می آید که احساس زرنگ بودن و زیرک بودن هم دارند. بر فرض مثال در نظر بگیرید که، با دوست خود یک برنامه مسافرت می چینید. او در ابتدا قبول می کند اما در لحظه آخر می بینید عامدانه ساعت ها دیر می آید که حتی ممکن است باعث کنسل شدن مسافرت هم بشود. این شخص ممکن است به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر مبتلا باشد.
چگونه شخصیت منفعل پرخاشگر را تشخیص دهیم ؟
فردی که مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر باشد، ممکن است هر روز دیر سر کار بیاید یا در قرار های دوستانه به بهانه های مختلف یا دیر بیاید و یا حاضر نشود. این افراد معمولا به بدقولی هم شناخته می شوند.
- این افراد ممکن است به خودشیفتگی کاذب دچار باشند و فکر کنند دیگران آنها را درک نمی کنند و دیگران لیاقت او را ندارند.
- فرد پرخاشگر منفعل معمولا از زندگی ابراز نارضایتی می کند.
- این افراد را نه می توان در دسته افراد منفعل دسته بندی کرد و نه در دسته افراد پرخاشگر. مخالف هستند اما نمی توان مخالفت آنها را به سادگی درک کرد.
- آنها به افراد بالادستی خود در شغل خود معمولا حسادت می ورزند.
- از دیگران انتظار دارند که تمام مسئولیت های خود را قبول کنند، و حتی مسئولیت های آنها را هم قبول کنند.
- گاهی پیش می آید که فرد دارای اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر خود هم نمی داند چه چیزی او را راضی می کند و بنابراین همیشه ناراضی است.
اما این اختلال چگونه پیش می آید و چطور می توان از آن پیشگیری کرد؟
این اختلال می تواند نشانه ای از افسردگی باشد پس اگر به این موضوع شک دارید می توانید مقاله چگونه افسرده شویم ما را هم مطالعه کنید تا ببینید در روز چقدر کار انجام می دهید که به افسردگی شما کمک می کند و علل و دلایل افسردگی شما چیست؟!
البته دلایل شکل گیری شخصیت منفعل پرخاشگر می تواند دلایل دیگری هم در گذشته فرد داشته باشد که یک روان درمانگر خوب می تواند با جلسات مشاوره به این موضوع بپردازد. در ادامه نمونه ای از دلایل به وجود آمدن شخصیت منفعل پرخاشگر را نام می بریم.
خشم پنهان
افراد ممکن است خشم های پنهان زیادی را در دوران های مختلف از زندگی خود و به خصوص کودکی سرکوب کرده باشند. این خشم ها با آنها مانده و در بزرگسالی هم آنها همچنان این خشم ها را در شخصیت خود دارند اما اینقدر زیاد است که سعی می کنند به جای بازگو کردن آن منفعلانه این خشم ها را ابراز کنند.
خانواده
فضای خانواده در شکل گیری اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر بسیار بسیار مهم است. گاه پیش می آید که در خانواده به دلیل محیط خیلی بسته ای که وجود دارد و یا به دلیل نادیده گرفته شدن، فرد مجبور به سرکوب خشم خود می شود و عادت می کند که کسی به خشم او اهمیت نمی دهد بنابراین شخصیت او به مرور زمان یک شخصیت منفعل پرخاشگر می شود و ترجیح می دهد به جای این که به خشم خود اجازه ظهور بدهد، آن را منفعلانه مثلا به صورت لج و لجبازی ابراز کند.
آموزش غلط
گاهی هم کودکان به دلیل رفتار غلط می آموزند که نباید مخالف باشند. در حقیقت گاهی آنها به این درک می رسند که حق خشمگین شدن را ندارند و خشمگین شدن کار بسیار بدی است و یا اگر هم خشمگین شدند نباید آن را بروز دهند. این مسئله باعث می شود که کودک شخصیت منفعل پرخاشگر پیدا کند و به جای ابراز مخالفت احساسات خود را سرکوب کند.
اما برای درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر چه می توان کرد؟
با توجه به مدل جامعه ما امکان این موضوع زیاد است، که ما در کودکی آموخته باشیم برای جلوگیری از ناراحت کردن دیگران و یا حفاظت از رابطه هایمان، باید خشم خود را بخوریم و بلد نباشیم چگونه باید از حق خود دفاع کنیم و در کنار آن دیگران را هم از خود نرنجانیم. اما اکنون که بزرگ شده ایم برای آموختن این مهارت دیر نشده است. و می توان به یک روان درمانگر مناسب برای درمان این موضوع مراجعه کرد.
البته توجه داشته باشید که درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر درمان پیچیده ای می باشد، زیرا این افراد ممکن است باعث عصبانی شدن روان درمانگر شوند. این موضوع گاها ممکن است به جنگ قدرت بین روان درمانگر و فرد مراجعه کننده منتج شود. اما راه حل این است که روان درمانگر خوب و ماهر باید با کنترل احساسات خود به جای این که در مقابل فرد ظاهر شود به او کمک کند تا خود شخص بتواند متوجه مشکل خود شده، با مشکل خود آشنا شود. هزینه هایی که این رفتار برای او و اطرافیان آفریده را شناسایی کند و در نهایت با درک تفاوت ابراز کلامی و رفتاری خشم، به این اختلال غلبه کند. روانشناسان مجرب ما در دل کلینیک می توانند با مشاوره فردی به این افراد کمک کنند تا هم خود افراد و هم اطرافیان بتوانند از زندگی لذت ببرند.