اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک یکی دیگر از اختلال هاییست که جزء اختلال های خوشه B حساب میشود. افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک هستند، میخواهند همیشه در مرکز توجهات باشند، آنها جلب توجه را بسیار دوست دارند و در این راه از ابزار های زیادی استفاده میکنند. برای مثال لباس های نامتعارف و یا رفتار عجیب و غیر معمول. در کل برای این افراد غیرمعمول بودن بهترین چیز است. آنها معمولا سعی میکنند کانون توجه باشند و برای این کار ممکن است برای مثال با صدای بسیار بلند بخندن و احساس بی توجهی میتواند باعث شود به خودشان و یا دیگران حتی آسیب بزنند.
این افراد معمولا در ظاهر و نگاه اول بنظر افراد خوش مشرب، معاشرتی و جذاب ی آیند اما افرادی که با آنها سر و کار دارند معمولا آنها را فردی ریاکار میخوانند. به این دلیل که حس میکنند آنها با شوآف و نمایش دادن خود به دنبال جذب تحسین طرافیان هستند. عزت نفس این افراد به شدت بستگی به تایید دیگران دارد و حرکات نامناسب انجام میدهند تا توجه دیگران را جلب کنند. این افراد معمولا به خوبی با ناز کردن به جای کسب مهارت به خواسته هایشان میرسند چون دیگران آن کار ها را برای آنها انجام میدهند.
در مواردی ممکن است این افراد برای جلب توجه حتی دست به خودکشی بزنند و در صورتی که به خواسته خود نرسند افسرده و سرخورده خواهند شد. این موضوع باعث میشود نزدیکان فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی از دست او آزرده و آشفته باشند زیرا هیچ میزان از توجه بنظر برای این اشخاص کافی نیست.
نشانه های اختلال شخصیت نمایشی
افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی هستند، ممکن است دست به رفتار های متفاوتی بزنند، بنابراین نمیتوان نشانه های دقیق و ثابتی برای اختلال شخصیت هیستریونیک بیان کرد اما معمولا این افراد دارای نشانه های زیر میباشند: (دقت کنید که حداقل چند مورد برای اینکه بتوان به این اختلال مشکوک شد نیاز است)
- او در هنگامی که در کانون توجهات نیست آشفته و ناراحت است.
- معمولا سعی میکند دیگران را با رفتار های نامناسب و حتی جنسی اغوا و تحریک کند.
- آنها معمولا زیاد به ظاهر خود میرسند. با اینکار سعی میکنند با ظاهر خود جلب توجه دیگران را انجام دهند.
- تهدید و یا اقدام به خودکشی برای جلب توجه
- ساده لوح بودن یا ساده لوح نمایی
- او در ابراز احساسات خود بسیار زیاده روی میکند. در همین راستا معمولا فرد سعی میکند با ابراز احساست از دیگران توجه بگیرد.
- به راحتی تحت تاثیر سخن و تمجید دیگران قرار میگیرد.
- با افراد زیادی و سریع خودمانی میشوند.
- از این شاخه به آن شاخه پریدن. این افراد معمولا دوست دارند در ابتدای شروع هر کاری مورد تحسین قرار گیرند و به همین دلیل به راحتی از روزمرگی ها و یا شروع تلاش برای کاری سرخورده شده و آن کار را رها میکنند.
تفاوت با شخصیت مرزی و خودشیفته
این افراد مانند افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولا هیجانات زیادی را تجربه میکنند. و همینطور احساس پوچی نسبت به خودشان دارند. البته لازم به ذکر است که نوسان احساسات و دمدمی بودن در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بسیار بیشتر است.
تفاوت افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال شخصیت نمایشی در این است که افراد مبتلا به اختلال خودشیفتگی خودشان را تغییر نمیدهند و دوست دارند مورد تحسین باشند. اما افراد مبتلا به شخصیت نمایشی حاضرند هر کاری بکنند تا بیشتر و بیشتر در معرض توجه باشند.
شخصیت نمایشی در زنان
معمولا اختلال شخصیت نمایشی در زنان بیشتر است و میتوان اولین نشانه ها را به وضوح در اوایل بزرگسالی دید. در حقیقت زنان بیشتری هستند که به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا هستند اما در مقابل اگر مردان به این اختلال دچار باشند معمولا نشانه های آن افراطی تر است. مثلا آنها سعی میکنند بسیار قدرت نمایی انجام دهند. البته داشتن چند مورد از ویژگی های اختلال شخصیت نمایشی در زنان به این معنی نیست که او صد در صد دچار است بلکه صرفا میتوان با دیدن چند مورد از نشانه ها به این مورد شک کرد و برای قطعیت نیاز به مشاوره با روانشناس میباشد. اختلال شخصیت نمایشی در زنان معمولا به صورت عشوه گری و جلوه گری رخ میدهد و آنان معمولا در نگاه اول مردان زیادی را جذب میکنند اما در نهایت همین اختلال باعث میشود که کسی نتواند مدت طولانی را در کنار این افراد سپری کند و سریع کلافه شود. زنان مبتلا به اختلال شخصیت نماشی معمولا بسیار گرم و پر انرژی هستند.
آیا افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در رابطه جنسی بهتر هستند؟
خیر. به دلیل رفتار های فریبنده معمولا اینطور به نظر میآید که این افراد میل جنسی بالاتری دارند، گرم تر هستند و در رابطه جنسی بسیار خوب هستند اما این تصور معمولا اشتباه است. آنها بر خلاف تصوری که همه دارند برعکس از میل جنسی داشت میترسند و با این رفتار های سطحی سعی در سرکوب آن دارند. برای آنها رابطه جنسی مرتبط با عشق نیست بلکه ابزاری برای جذب افراد و نمایش هیجان است.
چگونه با فرد مبتلا به شخصیت نمایشی رفتار کنیم؟
اگر شما قصد ازدواج با شخصیت نمایشی را دارید، و یا اینکه با شخصی در ارتباط هستید که حس میکنید ممکن است به اختلال شخصیت نمایشی دچار باشد باید سعی کنید نکاتی را رعایت کنید.
- سعی نکنید او را تغییر دهید.
- رفتار های او را درک کنید و فکر نکنید در پشت این رفتارات نیت بدی وجود دارد.
- در صورت تغییر اندک او را تحسین کنید.
- دقت کنید که او شما را به بازی نگیرد.
- از نصیحت کردن شخصیت نمایشی بپرهیزید.
درمان اختلال شخصیت نمایشی
در پروسه درمان اختلال شخصیت نمایشی سخت ترین بخش مراجعه آنها به روان درمانگر است زیرا آنها قبول نمیکنند که ایرادی دارند. آنها میخواهند همیشه بشنوند که کامل و بی نقص هستند و در مقابل هرگونه انتقادی جبهه میگیرند. بنابراین معمولا به دلیل علائم اختلال خود به روان درمانگر مراجعه میکنند. برای مثال ممکن است بخاطر افسردگی و اضطراب خود به روانشناس مراجعه کنند و در نتیجه روان درمانگر در پروسه درمان متوجه اختلال او شود.
آیا برای درمان از دارو استفاده میشود؟
هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت نمایشی وجود ندارد. بنابراین برای کنترل علائم ناشی از اختلال شخصیت نمایشی ممکن است در مواردی دارو تجویز شود. مانند دارو های کنترل استرس و اضطراب و یا دارو های کنترل افسردگی.
درمان با روان درمانی
یکی از روش های درمان اختلال شخصیت نمایشی ایجاد تغییر نگرش در این افراد است. آنها در ابتدا باید قبول کنند که باید درمان شوند. یکی از راهکار های دیگر مقابله با اختلال شخصیت نمایشی گروه درمانیست. گاهی روان درمانگر از فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی میخواهد که افکار خود را در زمانی که مورد توجه نیستند بنویسد و سپس در این موارد با روان درمانگر خود صحبت کند. همچنین این که در هنگام مواجهه با این افکار شخص چه رفتاری از خود نشان میدهد نیز حائز اهمیت است. در این صورت با جایگزین کردن این رفتار به رفتار مناسب میتوان باعث تغییر رفتار شد. در این افراد نیاز هست که حتما به یک دکتر روان درمانگر خوب مراجعه کرد زیرا که این افراد حتی ممکن است به جذب روان درمانگر خود بپردازند و اگر درمانگر از این موضوع به خوبی آگاه نباشد ممکن است پروسه درمان دچار مشکل شود.
مشکل دیگری که در پروسه درمان وجود دارد این است که این افراد معمولا مشکلی در خود نمیبینند زیرا دیگران برای رفتار آنها به آنها توجه میکنند و این مسئله برای آنان به مانند پاداش است. این افراد دلایل مشکلات خود مانند افسردگی را به گردن دیگران میاندازند. پس بنابراین نیاز است که حتما به یک کلینیک روانشناسی مناسب با روانشناسان مجرب مراجعه کنید. درمان اختلال شخصیت نمایشی را جدی بگیرید زیرا در غیر این صورت با اینکه ممکن است در ابتدا مشکلی نبینید، اما این موضوع باعث مشکلات در محل کار شما و همینطور ارتباطات فردی شما میشود. پس ارتباط با یک روانشناس خوب باعث میشود که شما بتوانید ارتباطات بهتر و در نتیجه زندگی با کیفیت بهتری را تجربه کنید. کلینیک روانشناسی دل، در پروسه درمان شما در کنار شماست تا بتوانید به بهترین شکل از زندگی خود لذت ببرید.
