افرادی که به خوبی با هوش هیجانی آشنایی دارند این سوال را مطرح می کنند که راهکارهای افزایش هوش هیجانی چیست؟ افرادی هم که از معجزات آن آگاه شده اند می خواهند بدانند هوش هیجانی به چه معناست و شناخت هوش هیجانی چه تاثیراتی را در زندگی شخصی و اجتماعی افراد ایجاد می کند؟ هوش هیجانی یکی از نیازهای ضروری بشر در عصر مدرنیته قلمداد می شود. با مطالعه این مقاله ما را همراهی کنید تا علاوه بر شناخت هوش هیجانی و تاثیر آن در زندگی به معرفی راهکارهای افزایش هوش هیجانی بپردازیم.

معنا و تاثیر هوش هیجانی

هوش هیجانی از ابتدای خلقت وجود داشته است و باید بگوییم از همان مرحله تشکیل جنین در حال رشد و نمو در وجود انسان است. این هوش برای ساخت یک زندگی بهتر و ایده آل تر در وجود انسان نهادینه می شود و کاملا جنبه انتسابی دارد؛ بنابراین تصور نکنید که برخی از افراد به علت موقعیت شغلی یا خانوادگی این مزیت را به دست آورده اند و بقیه افراد جامعه از آن بی بهره هستند.

همان حسی که به انسان گوشزد می کند تا شاد باشد، بخندد، برقصد و مشکلات زندگی را بسیار بزرگ و غیرقابل تحمل نکند هوش هیجانی نام دارد. تمام احساس های خوبی که در زندگی تجربه می کنیم و تجربه کردن آن ها در گرو مسائل بیرونی نمی باشد به هوش هیجانی مرتبط هستند. مثال بارز آن هم احساس رضایت و شادمانی افرادی است که وضعیت مالی، خانوادگی و اجتماعی ایده آلی ندارند اما باز هم با شور و شوق فراوان این زندگی را دنبال می کنند.

راهکارهای افزایش هوش هیجانی

باید قبول کنیم که برخی از افراد در مقابل مشکلات بیرونی، بیماریهای جسمانی، مشکلات احساسی و اقتصادی و حتی به هم خوردن هورمون ها و مواردی از این قبیل، درصد بسیار زیادی از هوش هیجانی خود را از دست داده اند اما اکنون که از قدرت خارق العاده این هوش در وجود انسان آگاه شده ایم سوال این است که چگونه می توانیم هوش هیجانی را افزایش دهیم؟ برای افزایش هوش هیجانی، موارد ذیل را در برنامه روزانه تان قرار دهید.

ارتباطات اجتماعی خود را افزایش دهید

افرادی که در خلصه تنهایی قرار گرفته اند نمی توانند از هوش هیجانی بالایی برخوردار باشند؛ یک انسان برای اینکه زندگی بهتر و مطلوب تری را تجربه کند باید دایره روابط خود را افزایش دهد. در مراحل ابتدایی با دشواری های زیادی مواجه خواهید شد. حرف ها، کنایه ها، سخنان تلخ و زهر آلود و در برخی از موارد نیز چاپلوسی ها، ریاکاری و تعریف و تمجیدهایی که اصولا با اهداف خاصی همراه هستند زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهند. شما ممکن است بارها به خلصه تنهایی خود برگشته و دور انسان ها را خط بکشید اما هر بار که مبادرت به برقراری رابطه می کنید با احتیاط تر گام برداشته و اجازه نمی دهید دیگران آرامش زندگی شما را از بین ببرند. همچنین اگر احساس می کنید نیاز به افزایش ارتباطات اجتماعی خود دارید مقاله راه های افزایش ارتباط اجتماعی می تواند به شما کمک کند.

تایم مناسبی را به خود اختصاص دهید

قرار نیست این تایم برای خرید کردن یا ورزش کردن باشد. قدری آرام گرفته و از هیاهوی زندگی اجتماعی، خانوادگی و حتی زندگی مشترک خارج شوید و به درون خود نگاهی بیاندازید. از خود بپرسید که آیا همان شخصیتی را دارید که خودتان می خواهید یا دارید طبق میل دیگران زندگی می کنید؟

ببینید آیا در حال دنبال کردن علائق خود هستید یا به دنبال علائقی که دیگران برای شما مشخص کرده اند؟ از خود بپرسید که آیا مسائلی مانند احترام به والدین یا تبعیت از دستورات همسر و محدودیت های زندگی مشترک باعث شده است تا از خود واقعی تان دور شوید یا نه؟ پاسخ به این سوالات برای افزایش هوش هیجانی به شدت حائز اهمیت است.

اتفاقات روزانه تان را بنویسید

لازم نیست تا یک نویسنده قهار باشید کافیست یک دفتر مناسب تهیه کرده و در پایان روز و یا چند دقیقه مانده به خواب شبانه، هر اتفاقی را که در طول روز تجربه کرده اید اعم از تلخ یا شیرین به نگارش درآورید. واکنش های خود را نوشته و تمام احساسات خود را روی کاغذ بیاورید. تنها چند صباحی کافی است تا به مطالعه مجدد این مطالب پرداخته و متوجه شوید بسیاری از مشکلاتی که یک روز تلخ را برای شما خلق کرده اند اکنون رفع شده و حتی به آن ها فکر هم نمی کنید. این امر در خصوص تمام خاطرات تلخ ما صدق می کند با این تفاوت که برخی از آن ها دیرتر و برخی زودتر فراموش می شوند.

هدف داشته باشید

بدون هدف زندگی کردن می تواند تاثیرات مخربی را بر روحیه انسان داشته باشد. یک انسان باید مجموعه ای از اهداف کوتاه مدت و بلند مدت را در زندگی دنبال نماید. لازم نیست اهدف خود را به صورت کاملا دقیق درج کرده و هیچ گونه انعطافی را در مسیر رسیدن به اهداف خود نداشته باشید. گاهی مواقع لازم است تا اهداف خود را تغییر دهیم و حتی سبک زندگی خود را متحول نماییم. از اینکه در بین راه متوجه شوید هدف درستی را دنبال نکرده اید نترسید. فرصت را از دست نداده و بهتر است به دنبال اهداف ایده آل تری باشید. اگر همچنان برای آینده خود سردرگم هستید بهتر است با تهیه لیست اهداف کوتاه مدت شروع کنید. اهداف انسان صرفا اهداف مالی و شغلی نیستند بلکه رسیدن به یک اندام ایده آل یا گرفتن یک مدرک خاص در یک رشته هنری، فنی و حرفه ای، آموزشی و مواردی از این قبیل نیز می توانند به عنوان اهداف بلند مدت معرفی شوند.

هیجانات ناگهانی را کنترل کنید

هیجانات ناگهانی به مواردی از جمله شادی بسیار زیاد بعد از کسب موفقیت یا احساس فوق العاده ای از غم و اندوه بعد از شکست و مواردی از این دست اطلاق می شود. یک انسان برای داشتن زندگی ایده آل باید در زمان های مختلف، واکنش های حساب شده ای داشته باشد اما اگر این واکنش ها از حالت عادی خارج شوند درواقع فرد را در مسیر دور شدن از هوش هیجانی قرار می دهند. هوش هیجانی به انسان گوشزد می کند که نه احساس شادی و نه احساس اندوه پایدار نیستند و نباید از آن ها یک واکنش غیرقابل کنترل بسازیم. برای اینکه بتوانید هیجانات خود را کنترل کنید باید در موقعیت های مختلف قرار گرفته و به مرور زمان یک سری از هیجانات معقول را در وجود خود پرورش دهید.

بی وقفه یادگیری را افزایش دهید

یکی از لذت بخش ترین کارهایی که می توانید برای تقویت هوش هیجانی انجام دهید این است که هر روز به فکر یادگیری باشید. هرگز اجازه ندهید دیروز و امروز و فردای شما بدون یادگیری یک مسئله جدید سپری شود. از کلاس های آموزشی در سطح شهرها گرفته تا یادگیری یک غذای جدید یا حتی یادگیری برخی از اصطلاحات انگلیسی در خانه می توانند به شدت هوش هیجانی شما را افزایش دهند اما این امر در گرو تداوم داشتن یادگیری است و نباید آن را برای مدت طولانی یا در دوره های مختلف متوقف کنید.

انتقاد پذیر باشید

انتقاد کردن با ایراد گرفتن متفاوت است اما بسیاری از ما همچنان توانایی شنیدن انتقادها را هم نداریم و تصور می کنیم دیگران در حال ایراد گرفتن از ما هستند. اجازه دهید برخی از مواقع خودتان را از دید دیگران مشاهده کنید. حتی ممکن است فردی یک مسئله منفی همانند چاقی را با لفظ بدی به شما تذکر دهد و به شدت ناراحت شوید. تمام تلاش خود را برای ساختن یک هیکل ایده آل بکار ببرید اما لازم نیست در این مسیر رژیم های سختی بگیرید یا هر روز به باشگاه رفته و به ستون فقرات خود آسیب بزنید. شما با یک بررسی جزیی هم می توانید متوجه شوید که حرف دیگران اعم از انتقاد یا ایراد گرفتن، پایه واقعی دارد یا خیر؟ مثلا کافیست روی ترازو رفته و اضافه وزن خود را چک کنید!

مسافرت را در برنامه های اصلی خود قرار دهید

مسافرت کردن به شدت برای افزایش هوش هیجانی موثر است. سفر کردن باعث می شود با مکان های مختلف و فرهنگ های متفاوت آشنا شوید. این مسئله به شما گوشزد می کند که دنیا همان مکان زندگی شما نیست و انسان ها در نقاط مختلف دنیا و حتی در نقاط مختلف یک کشور به شیوه های دیگری فکر می کنند، زندگی می کنند، غذا می خورند، لباس می پوشند و صحبت می کنند. دیدن انسان های متفاوت با سبک های متفاوتی از زندگی شخصی و اجتماعی باعث می شود تا دیدگاه شما نسبت به زندگی متحول شود و توانایی بیشتری را برای تجربه ارتباطات مطلوب به دست آورید.

گوش کردن را بیاموزید

چیزی که انسان امروزی را به شدت آزرده می کند حرف زدن بدون گوش دادن یا حرف زدن بیشتر از گوش دادن است. اگر می خواهید محیط اطراف و انسان های اطراف خود را بشناسید سعی کنید یک شنونده قهار باشید. خوب گوش کردن یکی از مهارت هایی است که به آسانی به افزایش هوش هیجانی شما کمک می کند. کافی است در چندین جلسه به صحبت های اشخاص مختلفی گوش دهید تا به بخشی از شخصیت آن ها پی ببرید. دو رویی نیز به مرور زمان اثبات می شود و کافیست تا شما به کسی برای خصوصی ترین حرف هایی که در قلبتان نهفته است اعتماد نکنید. شناخت انسان ها و ارتباط صحیح با آن ها به همراه ایجاد برخی از محدودیت ها که ناشی از رفتار دیگران و علائق ماست باعث می شود تا زندگی مطلوب تری را تجربه کنیم.

مسئولیت پذیری را یاد بگیریم

یک انسان تا زمانی که مسئولیت برخی از کارها و اشتباهات را در زندگی برعهده نگیرد هرگز نمی تواند رنگ و روی واقعی زندگی را ببیند. انسان ها باید به مرحله ای برسند که نه تنها خودشان بلکه اطرافیان نیز از نشستن در کنار آن ها احساس امنیت کنند. اگر فردی همچنان نمی داند چگونه گلیم خود را از آب بیرون بکشد و یا مسئولیت تمام اتفاقات تلخ زندگی را به گردن دیگران می اندازد هرگز فرد مطمئنی برای دوستی، ارتباط و زندگی مشترک نمی باشد. این افراد نیاز دارند تا مسئولیت پذیری را یاد گرفته و بعد از رد شدن از چاله های اولیه به یک زندگی شیرین هرچند چالش برانگیز وارد شوند.

سلامت فیزیکی خود را ارتقا دهید

ورزش کردن و خوردن غذاهای مقوی بهترین کارهاییست که می توانید برای افزایش سلامت فیزیکی خود انجام دهید. ورزش های هوازی برای کسانی که فعالیت زیادی ندارند یک گزینه ایده آل است. میزان غذا خوردن خود را کاهش داده و در مقابل به کیفیت غذا توجه کنید. روز خود را با خوردن یک صبحانه عالی آغاز کرده و در طول روز از مصرف شیرینی جات پرهیز کنید. میزان فست فود را به حداقل ممکن رسانده و مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید. اگر می خواهید هوش هیجانی خود را بالا ببرید حتما خوراکی های ذیل را در برنامه رژیم غذایی خود قرار دهید:

• میوه و سبزیجات را به‌ صورت خام، بخارپز و آب پز مصرف کنید. این نوع خوراکی ها برای تقویت فعالیت‌های مغزی بسیار مفید هستند.
• انواع مغزها مانند گردو، بادام، پسته و … سرشار از مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان و ویتامین هستند و در حفظ انرژی بدن تأثیر بسزایی دارد.
• خوراکی های دارای امگا ۳ از جمله ماهی، تخم‌مرغ، آوا کادو و … که به حفظ و تقویت حافظه شما کمک کرده و می‌تواند در ارتقای هوش هیجانی مؤثر باشد.
• شکلات سیاه که حاوی فنیل اتیل آمین و آناندامید است. این دو ماده نشاط‌آور بوده و برای تنظیم خلق و خو بسیار مفیدند اما در خوردن آن زیاده‌روی نکنید.
• سروتونین موجود درغلات به عنوان یک ماده ضدافسردگی مقوی شناخته می شود و مصرف آن توصیه برای افزایش هوش هیجانی توصیه می گردد.
• تریپتوفان و پتاسیم داخل عسل به شما در کاهش استرس و کنترل آن کمک کرده و آرامش اعصاب را برایتان به ارمغان می‌آورد.
• لبنبات را در رژیم غذایی خود قرار دهید. شیر مهمترین نوع لبنیات است که باید به صورت روزانه و به همراه برخی از مصلحات همچون عسل، کاکائو، موز و … مصرف شود. خواص آرام بخشی این ماده غیرقابل انکار است.

مدیتیشن را فراموش نکنید

مدیتیشن در ابتدای صبح به شما کمک می کند تا بهتر نفس بکشید و عضلات منعطف تری داشته باشید. مدیتیشن با تمرکز بر روی نقاط مثبت زندگی و تلاش برای رفع نقاط منفی به خصوص افکار ناامید کننده بکار می رود. مدیتیشن اصول خاصی را دارد و فراتر از آن چیزیست که بسیاری از مردم تصور می کنند. شما می توانید برنامه های آموزش مدیتیشن را مشاهده کرده و اصول آن را مطالعه کنید. چند روز بعد متوجه می شوید که چقدر در افزایش روحیات شما موثر بوده و باعث افزایش انرژی شما در طول روز می شود. در نهایت به این نکته نیز اشاره می کنیم که افزایش هوش هیجانی به انگیزه و اراده شما بستگی دارد و نمی توانید محیط اطراف را در این خصوص به صورت قطعی مقصر بدانید.

مشاوره

گاهی ممکن است شما اختلالات دیگر داشته باشید که بر روی هوش هیجانی شما تاثیر گذار باشد. گاهی هم ممکن است نیاز به یک کمک بیرونی داشته باشید تا ببینید مشکل شما چیست. دل کلینیک با روان شناسان و روان درمانگران متخصص، مجرب و متعهدی که دارد می تواند به شما در این راستا کمک کند تا با شناخت مشکلات احتمالی سلامت روان و یا درک درست نیاز های خودتان، بتوانید از پس مشکلات بر بیایید، ارتباطات بهتری داشته باشید و در نهایت هوش هیجانی خود را بالا ببرید