تیک های عصبی حرکاتی غیر قابل کنترل، ناخودآگاه و غیر ارادی هستند که می توانند در هر نقطه ای از بدن رخ بدهند. این تیک ها معمولا مکرر بوده اند و در هر شخص می تواند عضله ای مشخص را درگیر کند. این تکرار معمولا آزار دهنده است و می تواند باعث آزار و اذیت فرد مبتلا به اختلال تیک عصبی شود. به همین دلیل ما در این مقاله به درمان تیک عصبی پرداخته ایم.
اختلال تیک عصبی انواع مختلفی دارد و می تواند نقاط مشخصی را در فرد درگیر کند. برای مثال برخی از تیک ها پرش پلک، پرش ابرو و پیشانی، به هم خوردن دندان ها، تیک های عصبی مرتبط با گردن و حتی مکیدن دندان هم میتواند جزو اختلال تیک عصبی حساب شود. گاهی اوقات افراد با برخی راه حل ها به صورت موقت موفق به درمان تیک عصبی میشوند و بعد از مدتی این تیک دوباره باز می گردد. تیک های عصبی حتی میتوانند به صورت تولید صدا های غیر ارادی مانند صاف کردن گلو هم باشند. البته تیک عصبی اینطور نیست که فقط و فقط در هر فرد مربوط به یک عضله باشد، بلکه یک شخص می تواند به چندین اختلال تیک مبتلا باشد. البته برخی تیک ها صرفا مقطعی هستند و زود از بین می روند و برای این نوع از تیک نباید زیاد نگران بود.
علت اختلال تیک چیست؟
شناختن علت بوجود آمدن اختلال در درمان تیک اهمیت زیادی دارد. امروزه بیشتر متخصصان اعتقاد دارند که عوامل ژنتیکی می تواند یکی از علل مهم اختلال تیک باشند. در این صورت اختلال تیک از مشکل سیستم مغزی فرد بوجود می آید. اما نکته ای که مهم است این است که اضطراب و استرس می تواند یکی از دلایل مهم تشدید تیک و همچنین بروز تیک عصبی باشد. مثلا در اضطراب شدید در دوران کرونا می تواند باعث تشدید تیک شود. اختلال ها معمولا از زمان کودکی و قبل از 18 سالگی شروع می شوند و با تشخیص زودهنگام می توان بهتر به فکر درمان تیک عصبی بود.
اختلال تیک در کودکان
در بین کودکان نیز اختلال تیک شایع است که در این صورت مهم است که والدین در عین حال که باید در جهت بهبود و درمان تیک عصبی کودکان خود تلاش و مطالعه بکنند و همچنین در صورت نیاز با روانشناس مناسب در تماس باشند، حساسیت بیش از حد نیز بخرج نداده و از این موضوع مطلع باشند که اختلال تیک و حرکات عصبی دست خود کودک نیست. بلکه کاملا ناخودآگاه است و نباید کودک را بخاطر این موضوع دعوا و یا سرزنش کرد.
انواع تیک های عصبی
اختلال تیک عصبی انواع مختلفی دارند که برای شما لیست کرده ایم. ضمنا دقت داشته باشید که درمان تیک عصبی بسته به نوع آن و همچنین بسته به اینکه مزمن است و یا مقطعی فرق دارد و در برخی موارد به همان زودی که پدید می آیند به همان زودی هم از بین می روند.
تیک صوتی
این نوع از اختلال تیک شامل صدا های ساده است. مانند صرفه های بی مورد، صاف کردن گلو، خر خر کردن و … در برخی موارد البته تکرار کلمات و عبارات هم می تواند به عنوان تیک در نظر گرفته شود.
تیک حرکتی
تیک حرکتی یک نوع از اختلال تیک می باشد که بیشتر مشاهده میشود. این نوع از تیک معمولا شامل مواردی مثل چشمک زدن، پریدن پلک، تکان های گردن، تکان های سر، گاز گرفتن لب، گاز گرفتن لپ، مکیدن دندان، اخم کردن، پریدن پیشانی و … یا ترکیبی از اینها است.
درمان تیک عصبی چگونه است و آیا نیاز است برای تیک به پزشک مراجعه کنیم ؟
در بیشتر موارد که تیک ناگهان به وجود می آید و مخصوصا در مواردی که عصبی است نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما در صورتی که به صورت مزمن وجود داشت و یا شدید شد، با مراجعه به روان درمانگر و شروع روند درمان تیک عصبی می توان این اختلال را کنترل کرد.
در موارد زیر باید برای اختلال تیک به پزشک مراجعه کرد
- اگر کودکتان دارای اختلال تیک می باشد.
- اگر از تیک خود احساس بدی دارید، با جامعه به دلیل تیک خود به مشکل میخورید و یا احساس انزوا دارید.
- اگر دائم تیک شما شدید تر میشود و یا بلاوقفه اتفاق میافتد.
- اگر باعث ایجاد مشکل در فعالیت های روزمره شما میشود.
- اگر احساس می کنید از دلایل افسردگی شماست و یا وجود باعث وجود اضطراب و استرس در شما می شود.
- اگر تیک شما باعث بوجود آمدن درد و ناراحتی در شما میشود.
اختلال تیک ممکن است در موارد زیر تشدید شود بنابراین در مواردی که امکان داشته باشد تنها پرهیز کردن از موارد زیر یا کمتر در معرض مواردی که اختلال تیک شما را تشدید میکند به تنهایی میتواند باعث درمان تیک عصبی و یا لااقل کنترل آن شود.
- اضطراب و استرس میتواند باعث تشدید تیک عصبی شود.
- خشم می تواند باعث تشدید اختلال تیک شود.
- خستگی می تواند تیک شما را تشدید کند.
- خواب کم یا زیاد میتواند باعث تشدید تیک های عصبی شود.
- بیماری میتواند تیک شما را تشدید کند.
انواع درمان تیک های عصبی
همانطور که بالاتر گفته شد برخی تیک ها نیاز به درمان ندارند هرچند میتوانند نشانگر مشکل دیگری باشند، برای مثال میتوانند نشانه افسردگی، اضطراب و یا وسواس فکری باشند. اما در برخی موارد و همانطور که به آن بالاتر اشاره شد نیاز به درمان تیک عصبی میباشد که این درمان چندین نوع دارد.
خود یاری و درمان اختلال تیک در خانه
در مرحله اول می تواند با برخی پرهیز ها و برخی نکات به خودتان کمک کنید تا بتوانید تیک خود را کنترل کنید برای مثال:
- صحبت کردن با افراد و عضو شدن در جامعه هایی که برای درمان اختلال تیک تلاش میکنند.
- داشتن خواب کافی
- پرهیز از استرس و اضطراب
- دوری از خستگی بیش از حد
روان درمانی یا تراپی برای اختلال تیک
درمان دارویی
در کنار روان درمانی، بعضی اوقات روان درمانگر شما تشخیص میدهد که نیاز است دارویی را مصرف کنید و یا به نزد روانپزشک مراجعه کنید، که در این صورت داروهایی برای شما تجویز میشود که میتواند شامل دارو های ضد استرس و اضطراب، دارو های مسدود کننده دوپامین و … باشد. البته در مواردی که تیک به صورت فرد مرتبط است تزریق بوتاکس هم میتواند با فلج کردن عضلات آن ناحیه برای مدت محدود کمک کننده باشد و یکی از روش های درمانی حساب شود.
روان درمانی
روان درمانگر می تواند با جلسات منظم روان درمانی به شخص راه هایی را نشان دهد که با دنبال کردن این راهکار ها، شخص میتواند با اختلال تیک خود مبارزه کند. گاهی اوقات با اصلاح برخی رفتار ها، برخی تمارین روانشناسی و برخی تکنیک ها میتوان عادات را عوض کرد که در نهایت به درمان تیک عصبی منجر شود. در این فرایند درمانگر شما سعی میکند متوجه شود که دقیقا تیک شما چه زمانی و در واکنش به چه چیزی رخ میدهد. در این روش گاهی هم فرد به جای انجام دادن تیک رفتاری خود حرکت دیگری را جایگزین میکند و با تبدیل شدن این عمل ناخودآگاه به خودآگاه، فرد موفق میشود تا بتواند آن رفتار را کنترل کند. بنابراین به شما پیشنهاد میشود در صورتی که به اختلال تیک دچار هستید از یک کلینیک روانشناسی تخصصی استفاده کنید تا بتواند با جلسات منظم مشاوره فردی به درمان تیک عصبی شما کمک کند. روانشناسان ما در دل کلینیک منتظر شما هستند.